पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से प्रयोग शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

प्रयोग   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : कोई कार्य, बात आदि शुरू होने या करने की क्रिया।

उदाहरण : नए कार्य के आरंभ में दीप जलाया जाता है।

पर्यायवाची : अभ्युदय, आग़ाज़, आगाज, आगाज़, आरंभ, आरम्भ, इब्तदा, इब्तिदा, इब्तेदा, प्रवर्तन, प्रारंभ, प्रारम्भ, बिस्मिल्लाह, शुरुआत, शुरुवात, शुरू, श्रीगणेश

ಯಾವುದಾದರೂ ಕೆಲಸ ಅಥವಾ ಮಾತು ಮೊದಲಾದವುಗಳ ಮೊದಲ ಹಂತ

ಮುಂಜಾನೆ ಒಂಬತ್ತು ಮುವತ್ತಕ್ಕೆ ಕೆಲಸ ಆರಂಭ.
ಆರಂಭ, ಪ್ರಾರಂಭ, ಶುರು

The beginning of anything.

It was off to a good start.
start

२. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : जन-साधारण के हित के लिए विधान बतलाने वाले धार्मिक ग्रंथ।

उदाहरण : मेरी माँ खाली समय में शास्त्रों का अध्ययन करती है।

पर्यायवाची : धर्मशास्त्र, शास्त्र

ಜನ-ಸಾಧಾರಣರ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ ವಿಧಾನವಿಚಾರ, ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಹೇಳುವಂತಹ ಧಾರ್ಮಿಕವಾದ ಗ್ರಂಥ

ನನ್ನ ತಾಯಿ ವಿಶ್ರಾಂತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಅಧ್ಯಾಯನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಜ್ಞಾನ, ತತ್ವ, ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರ, ಶಾಸ್ತ್ರ

Any writing that is regarded as sacred by a religious group.

sacred scripture, scripture
३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / ज्ञान
    संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / मनोवैज्ञानिक लक्षण

अर्थ : किसी विषय को स्पष्ट रूप से बतलाने या सिद्ध करने के लिए किसी जाने हुए अन्य विषय का उल्लेख।

उदाहरण : उदाहरण देकर समझाने से बातें जल्दी समझ में आ जाती हैं।

पर्यायवाची : उदाहरण, दृष्टांत, नमूना, प्रतिमान, मिसाल, हवाला

ಯಾವುದಾದರೂ ವಿಷಯವನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳಲು ಅಂಥಹುದೇ ಇನ್ನೊಂದು ಗೊತ್ತಿರುವ ವಿಷಯದ ಉಲ್ಲೇಖ ಮಾಡುವುದು

ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಹೇಳಿದ ವಿಷಯಗಳು ಸುಲಭವಾಗಿ ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತದೆ.
ಉದಾಹರಣೆ, ದೃಷ್ಟಾಂತ, ನಿದರ್ಶನ

Showing by example.

exemplification, illustration
४. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : वह ग्रंथ या पुस्तक जिसमें किसी धर्म की शिक्षा हो या धर्म संबंधी ग्रंथ।

उदाहरण : सभी धर्म ग्रंथ ईश्वर की महत्ता को प्रतिपादित करते हैं।

पर्यायवाची : धर्म ग्रंथ, धर्म-ग्रंथ, धर्मग्रंथ, धर्मग्रन्थ, धार्मिक ग्रंथ, धार्मिक-ग्रंथ

ಗ್ರಂಥ ಅಥವಾ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರು ಧರ್ಮದ ಶಿಕ್ಷಣ, ಉಪದೇಶವಿರುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಧರ್ಮ ಸಂಬಂಧಿಯಾದ ಗ್ರಂಥವಾಗಿರುತ್ತದೆ

ಎಲ್ಲಾ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಈಶ್ವರನ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತವೆ.
ಧರ್ಮ ಗ್ರಂಥ, ಧರ್ಮ-ಗ್ರಂಥ, ಧರ್ಮಗ್ರಂಥ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಗ್ರಂಥ, ಧಾರ್ಮಿಕ-ಗ್ರಂಥ, ಧಾರ್ಮಿಕಗ್ರಂಥ

Any writing that is regarded as sacred by a religious group.

sacred scripture, scripture
५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : किसी वस्तु को आवेग के साथ उछालने या फेंकने की क्रिया।

उदाहरण : भारत के श्री हरिकोटा से कृत्रिम उपग्रहों का प्रक्षेपण किया जाता है।

पर्यायवाची : प्रक्षेपण, विक्षेप, विक्षेपण

ಯಾವುದೋ ಒಂದು ವಸ್ತುವನ್ನು ಅತ್ಯವಸರದಿಂದ ಎಸೆಯುವ-ತೆಗೆದು ಹಾಕುವ ಕ್ರಿಯೆ

ಭಾರತದ ಶೀ ಹರಿಕೋಟದಿಂದ ಕೃತಕ ಉಪಗ್ರಹವನ್ನು ಉಡಾಯಿಸಿದರು
ಉಡಾಯಿಸು, ಉಡ್ಡಯನಮಾಡು

The act of propelling with force.

launch, launching
६. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : कोई बात जानने या समझने के लिए, अथवा परीक्षा, जाँच आदि के रूप में होनेवाली क्रिया अथवा उसका साधन।

उदाहरण : हम प्रयोग करने के लिए प्रयोगशाला में गए।

पर्यायवाची : एक्सपेरिमेंट

ಯಾವುದೇ ವಿಷಯ ತಿಳಿಯಲು ಅಥವಾ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಅಥವಾ ಪರೀಕ್ಷೆ ಮುಂತಾದವುಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮಾಡವ ಕ್ರಿಯೆ ಅಥವಾ ಸಾಧನೆ

ನಾವು ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಮಾಡಲು ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋದೆವು.
ಪರೀಕ್ಷೆ, ಪ್ರಯೋಗ

The act of conducting a controlled test or investigation.

experiment, experimentation
७. संज्ञा / भाग

अर्थ : (व्याकरण) क्रिया में कर्ता, कर्म और भाव के अनुसार वाक्य-रचना का प्रकार।

उदाहरण : राम आम खाता है, इस वाक्य का प्रयोग कर्तृ है।

(ವ್ಯಾಕರಣ) ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಕರ್ತು, ಕರ್ಮ ಮತ್ತು ಭಾವದ ಅನುಸಾರ ವಾಕ್ಯ-ರಚನೆಯ ಪ್ರಕಾರ

ರಾಮ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತಾನೆ, ಈ ವಾಕ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಗ ಕರ್ತರಿ ಯಾವುದು?
ಪ್ರಯೋಗ

A category of things distinguished by some common characteristic or quality.

Sculpture is a form of art.
What kinds of desserts are there?.
form, kind, sort, variety
८. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : प्राचीन भारतीय राजनीति में साम, दाम, दंड और भेद की नीति का किया जानेवाला उपयोग या व्यवहार।

उदाहरण : सत्ता पर बने रहने के लिए प्रयोग आवश्यक समझा जाता है।

ರೂಪಕ, ನಾಟಕ ಮೊದಲಾದವುಗಳ ಪ್ರಸ್ತುತೀಕರಣ

ಇಂದು ದೊಡ್ಡ-ದೊಡ್ಡ ವ್ಯವಸಾಯಿಕ ಕಂಪನಿಗಳು ತಮ್ಮ ಉತ್ಪಾದನೆಗಳ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕಾಗಿ ಅಗ್ರಭಾಗಗಳ ನಾಟಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಅಭಿನಯ, ದೃಷ್ಟಾಂತ, ಪ್ರಯೋಗ
९. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : तंत्रशास्त्र के अनुसार वह पूजा-पाठ जो किसी विशिष्ट उद्देश्य की सिद्धि के लिए नियमित रूप से कुछ समय तक विधिपूर्वक किया जाता है।

उदाहरण : मारण, मोहन, उच्चाटन आदि बारह तांत्रिक प्रयोग हैं।

पर्यायवाची : तांत्रिक उपचार, तांत्रिक प्रयोग

१०. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त

अर्थ : यज्ञादि कर्मों के अनुष्ठान का बोध करनेवाली विधि।

उदाहरण : प्रयोग सही होने पर वांछित परिणाम मिलते हैं।

११. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु

अर्थ : वह वस्तु जो किसी समारोह में या किसी से मिलने पर उसको भेंट स्वरूप दी जाती है।

उदाहरण : जन्मदिन पर उसको ढेर सारे उपहार मिले।

पर्यायवाची : अँकोर, अंकोर, अकोर, अरघ, अर्घ, उपहार, गिफ्ट, तोहफ़ा, तोहफा, नजर, नजराना, नज़र, नज़राना, पेशकश, प्रदेय, फल फूल, फल-फूल, भेंट, सौगात

ಯಾವುದಾದರು ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ, ಯಾರಾದರೂ ಕೊಡುವ ಕಾಣಿಕೆ

ಹುಟ್ಟಿದದಿನದಂದು ಬಹಳ ಉಡುಗೊರೆಗಳು ಸಿಕ್ಕವು
ಉಡುಗೊರೆ, ಕೊಡುಗೆ

Something acquired without compensation.

gift
१२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : जादू के जोर से किया जाने वाला ऐसा आश्चर्यजनक काम जिसे लोग अलौकिक समझें।

उदाहरण : चन्द्रकांता की कहानी तिलिस्म से भरी पड़ी है।

पर्यायवाची : अफसूँ, अफसून, अफ़सूँ, अफ़सून, इंद्र-जाल, इंद्रजाल, इन्द्र-जाल, इन्द्रजाल, चमत्कार, जादू, तिलस्म, तिलिस्म, भोज विद्या, माया जाल

ವಿಸ್ಮಯ ಹಾಗು ಆಶ್ಚರ್ಯವುಂಟುಮಾಡುವಂಥ ಅಲೌಕಿಕ ಕಾರ್ಯ(ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನುಷ್ಯರು ಮಾಡಲಾಗದಂಥಹ)

ಚಂದ್ರಕಾಂತನ ಕಥೆಗಳು ವಿಸ್ಮಯದಿಂದ ಕೂಡಿವೆ.
ಕೌತುಗ, ಬೆಕ್ಕಸ, ವಿಸ್ಮಯ, ಸೋಜಿಗ

Any amazing or wonderful occurrence.

miracle
१३. संज्ञा / प्रक्रिया / भौतिक प्रक्रिया

अर्थ : रोग दूर करने की युक्ति या प्रक्रिया।

उदाहरण : गाँव के रोगियों को चिकित्सा के लिए शहर जाना पड़ता है।
इस रोग का प्रतिकार क्या होगा।

पर्यायवाची : इलाज, उपचर्या, उपचार, चिकित्सा, ट्रीटमंट, ट्रीटमेंट, ट्रीटमेन्ट, थेरपी, थेरेपी, दरमान, दवा-दारू, प्रतिकार, मुआलिजा, रोगोपचार

ರೋಗವನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಲುವಾಗಿ ವೈಧ್ಯರಿಂದ ಅಥವಾ ಪಂಡಿತರಿಂದ ನಡೆಯುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ನನ್ನ ತಾಯಿಗೆ ಸಕ್ಕರೆ ಕಾಯಿಲೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ.
ಉಪಚಾರ, ಚಿಕಿತ್ಸೆ, ಟ್ರೀಟ್ಮೆಂಟ್
१४. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : वह कार्य या प्रयत्न जिससे अभीष्ट तक पहुँचा जाए।

उदाहरण : कोई ऐसा उपाय बताइए जिससे यह काम आसानी से हो जाए।

पर्यायवाची : अनुबंध, अनुबन्ध, इलाज, उपाय, कदम, क़दम, जरिआ, जरिया, जरी, जरीया, ज़रिआ, ज़रिया, ज़रीआ, ज़रीया, जुगत, जोग, ढब, तदबीर, तरकीब, तरीकत, तरीक़त, तरीक़ा, तरीका, नुसख़ा, नुसखा, नुस्ख़ा, नुस्खा, फंडा, फण्डा, मसविदा, मार्ग, युक्ति, योग, रास्ता, राह, विधि, सबील, साधन

ಯಾವುದೇ ಕಾರ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದ ದಾರಿ ಅಥವಾ ಮಾಧ್ಯಮ

ಅವನು ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ ಬಗೆ ತುಂಬಾ ಕಷ್ಟಕರವಾದುದು.
ಉಪಾಯ, ಬಗೆ, ಮಾರ್ಗ, ರೀತಿ, ಸಾಧನ
१५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : किसी वस्तु या बात को उपयोग में लाए जाने की क्रिया या भाव।

उदाहरण : यहाँ नशीले पदार्थों का प्रयोग वर्जित है।

पर्यायवाची : अमल, आचरण, इस्तमाल, इस्तेमाल, उपयोग, उपयोजन, काम, कार्य, जोग, प्रयोजन, ब्योहार, यूज, यूज़, यूस, योग, योजना, विनियोग, विनियोजन, व्यवहार

ಯಾವುದೋ ವಸ್ತುವನ್ನು ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಬರುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಕ್ರಿಯೆ ಅಥವಾ ಭಾವನೆ

ಯಾರೋ ಉಪದೇಶ ನೀಡುವರೂ ಅದನ್ನು ಕಾರ್ಯ ರೂಪಕ್ಕೆ ತರುವುದು
ಆಚರಣೆ, ಉಪಯೋಗ, ಕಾರ್ಯ ರೂಪ, ಪ್ರಯೋಗ, ಪ್ರಯೋಜನ, ಯೋಜನೆ, ವಿನಿಯೋಗ, ವ್ಯವಹಾರ

The act of using.

He warned against the use of narcotic drugs.
Skilled in the utilization of computers.
employment, exercise, usage, use, utilisation, utilization
१६. संज्ञा / अवस्था

अर्थ : किसी कार्य के अंत में उसके फलस्वरूप होनेवाला कार्य या कोई बात।

उदाहरण : उसके काम का नतीजा बहुत ही बुरा निकला।

पर्यायवाची : अंजाम, अंत, अनुबंध, अनुबन्ध, अनुसार, अन्जाम, अन्त, जोग, ताबीर, नतीजा, परिणति, परिणाम, प्रतिफल, फल, योग, रिजल्ट, विपाक, व्युष्टि, हश्र

ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸ ಕಾರ್ಯದ ನಂತರ ಅದರಿಂದುಂಟಾದ ಬದಲಾವಣೆ

ವಿಪರೀತ ಮಳೆಯ ಪರಿಣಾಮ ಪ್ರಕೃತಿ ವಿಕೋಪವಾಯಿತು.
ಅಂತ್ಯ, ಕೊನೆ, ಪರಿಣಾಮ, ಪಲಿತಾಂಶ, ಪ್ರತಿಫಲ

Something that results.

He listened for the results on the radio.
final result, outcome, result, resultant, termination
१७. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : दूसरे व्यक्तियों के भाषण, चेष्टा आदि का कुछ काल के लिए अनुकरण करने की क्रिया, जैसा नाटकों आदि में होता है।

उदाहरण : इस नाटक में राम का अभिनय बहुत प्रशंसनीय रहा।

पर्यायवाची : अभिनय, अभिनीति

ಬೇರೆ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಭಾಷಣ, ಕೆಲಸ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಕೆಲವು ಸಮಯದವರೆಗೂ ಅನುಕರಣೆ ಮಾಡುವ ಕ್ರಿಯೆ, ಅಂದರೆ ನಾಟಕ ಮುಂತಾದವುಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಹಾಗೆ

ಈ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ರಾಮನ ಪಾತ್ರ ಅಭಿನಯಿಸಿದವರಿಗೆ ಪ್ರಶಂಸಿಸಬೇಕು.
ಅಭಿನಯ, ನಟನೆ

The performance of a part or role in a drama.

acting, performing, playacting, playing
१८. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : काम में आने या लगने की क्रिया।

उदाहरण : हमारे देश में चावल की खपत ज़्यादा होती है।

पर्यायवाची : इस्तमाल, इस्तेमाल, उठान, उठाव, उपभोग, उपयोग, खपत, खरच, खरचा, खर्च, खर्चा, ख़रच, ख़रचा, ख़र्च, ख़र्चा, दोहन

ಬಳಕೆಯಾಗುವಿಕೆ ಅಥವಾ ಖರ್ಚಾಗುವಿಕೆ

ಅನುಭೋಗ ಹೆಚ್ಚಾದಂತೆ ಆಯಾ ವಸ್ತುವಿನ ಬೇಡಿಕೆಯೂ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ.
ಅನುಭೋಗ, ಉಪಭೋಗ, ಖರ್ಚಾಗುವಿಕೆ, ಮಾರಾಟ

The act of consuming something.

consumption, expenditure, using up
१९. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : वह साधन जिससे कोई किसी कार्य को करता है।

उदाहरण : कुल्हाड़ी एक सामान्य औजार है।

पर्यायवाची : आलत, उपकरण, औंजार, औज़ार, औजार, करण, साधन, हथियार

ಯಾವುದಾದರು ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಉಪಯೋಗವಾಗುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಿರುವ ವಸ್ತು

ಮಡಿಕೆಯು ಒಂದು ಮಣ್ಣಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಉಪಕರಣ.
ಉಪಕರಣ, ಸಲಕರಣೆ, ಸಾಧನ

A device that requires skill for proper use.

instrument
२०. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी

अर्थ : सींगरहित एक चौपाया जो गाड़ी खींचने और सवारी के काम में आता है।

उदाहरण : राणा प्रताप के घोड़े का नाम चेतक था।

पर्यायवाची : अमृतसहोदर, अरघ, अर्घ, अर्वण, अलल्लाँ, अलल्लां, अश्व, केशरी, केशी, केसरी, केहरी, घोट, घोटक, घोड़ा, तारखी, तार्क्ष्य, तुरंग, तुरंगम, तुरग, परुद्वार, पेलि, पेली, मराल, माषाश, ययी, ययु, युयु, रैवंता, वातप्रमी, वृषण, वृषल, शालिहोत्र, शिखी, श्रीपुत्र, हय, हयंद, होबार

ಸಿಂಗರಿಸಿರುವ ಒಂದು ನಾಲ್ಕು ಕಾಲಿನ ಪ್ರಾಣಿಕುದುರೆ ಅಥವಾ ಗಾಡಿ ಎಳೆಯಲು ಅಥವಾ ಸವಾರಿ ಮಾಡುವ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತದೆ

ರಾಣ ಪ್ರತಾಪರ ಕುದುರೆಯ ಹೆಸರು ಚೇತಕ್.
ಅಶ್ವ, ಕುದುರೆ, ತುರಗ

Solid-hoofed herbivorous quadruped domesticated since prehistoric times.

equus caballus, horse
२१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / पेशा

अर्थ : रुपए के लेन-देन का व्यवसाय।

उदाहरण : रामदीन का परिवार कई पीढ़ियों से महाजनी करता आ रहा है।

पर्यायवाची : कुसीद, कुसीदपथ, कोठीवाली, महाजनी, साहूकारी

ಲೇವಾ-ದೇವಿ ವ್ಯವಹಾರ

ರಾಮನ ಪರಿವಾರದವರು ಹಲವಾರು ತಲೆಮಾರಿನಿಂದ ಬಡ್ಡಿ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸುತ್ತಾ ಬಂದಿರುವರು
ಬಡ್ಡಿ ವ್ಯವಹಾರ, ಬಡ್ಡಿ ವ್ಯಾಪಾರ, ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ದುಡ್ಡಿನ ವ್ಯವಹಾರ, ಲೇವಾ ದೇವಿ

Engaging in the business of keeping money for savings and checking accounts or for exchange or for issuing loans and credit etc..

banking
२२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : अनुमान के पाँचों अवयवों का उच्चारण।

उदाहरण : वह प्रयोग का अभ्यास कर रहा है।

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।