पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से जोग शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

जोग   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / ज्ञान
    संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / मनोवैज्ञानिक लक्षण

अर्थ : धर्मग्रंथों द्वारा मान्य वह सर्वोच्च सत्ता जिसे सृष्टि का स्वामी माना जाता है।

उदाहरण : ईश्वर सर्वव्यापी है।
ईश्वर हम सबके रक्षक हैं।

पर्यायवाची : अंतर्ज्योति, अंतर्यामी, अखिलात्मा, अखिलेश, अखिलेश्वर, अधिपुरुष, अन्तर्ज्योति, अन्तर्यामी, अर्य, अर्य्य, अविनश्वर, अव्यय, अशरीर, आदिकर्ता, आदिकर्त्ता, आदिकारण, इलाही, इश्व, इसर, ईश, ईशान, ईश्वर, ईस, ईसर, ऊपरवाला, करतार, करुण, कर्ता, कर्ता धर्ता, कर्ता-धर्ता, कर्ताधर्ता, कर्तार, कर्त्ता, क़िबला-आलम, क़िबलाआलम, कामद, किबला-आलम, किबलाआलम, ख़ालिक़, खालिक, चिंतामणि, चिदाकाश, चिन्तामणि, चिन्मय, जगत्सेतु, जगदाधार, जगदानंद, जगदीश, जगदीश्वर, जगद्योनि, जगन्नाथ, जगन्नियंता, जगन्नियन्ता, जगन्निवास, जाने-जहाँ, जाने-जाँ, जीवेश, ठाकुर, ठाकुरजी, तमोनुद, तोयात्मा, त्रयीमय, त्रिपाद, त्रिलोकपति, त्रिलोकी, त्रिलोकीनाथ, त्रिलोकेश, दई, दहराकाश, दीन-बन्धु, दीनबंधु, दीनबन्धु, दीनानाथ, देवेश, नाथ, नित्यमुक्त, परमपिता, परमात्मा, परमानंद, परमानन्द, परमेश्वर, प्रधानात्मा, प्रभु, भगवत्, भगवान, भगवान्, भवधरण, भवेश, मंगलालय, योग, योजन, वरेश, वासु, विधाता, विभु, विश्वंभर, विश्वधाम, विश्वनाथ, विश्वपति, विश्वपा, विश्वभर्ता, विश्वभाव, विश्वभावन, विश्वभुज, विश्वम्भर, विश्वात्मा, वैश्वानर, शून्य, सतगुरु, सद्गुरु, साँई, सांई

The supernatural being conceived as the perfect and omnipotent and omniscient originator and ruler of the universe. The object of worship in monotheistic religions.

god, supreme being
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / समय / अवधि

अर्थ : निर्दिष्ट क्षण या समय।

उदाहरण : अभी लगन का मुहूर्त नहीं है।

पर्यायवाची : महूरत, मुहूरत, मुहूर्त, योग, साअत, साइत, सायत

३. संज्ञा / विषय ज्ञान / धर्म

अर्थ : योगशास्त्र में निर्दिष्ट वे कर्म जिनके द्वारा इंद्रिय-निग्रह किया जाता है।

उदाहरण : वह प्रतिदिन योग करता है।

पर्यायवाची : योग

ಯೋಗಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಇಂದ್ರಿಯ-ನಿಗ್ರಹವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ

ಅವನು ಪ್ರತಿದಿನ ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾನೆ.
ಯೋಗ, ಯೋಗಸಾಧನೆ, ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸ, ಯೋಗಾಯೋಗ, ವ್ಯಾಯಾಮ
४. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / संकल्पना

अर्थ : दो वस्तुओं में किसी प्रकार का संपर्क बतलाने वाला तत्व।

उदाहरण : उस अचार को खाने तथा बुरा सपना देखने के बीच कोई संबंध अवश्य था।

पर्यायवाची : अनुबंध, अनुबंधन, अनुबन्ध, अनुबन्धन, अनुषंग, अवलेप, आश्लेष, आसंग, आसङ्ग, योग, लगाव, लगावन, संबंध, संसक्ति, सम्बन्ध

ಎರಡು ವಸ್ತುವಿನ ನಡುವೆ ಸಂಪರ್ಕದಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಬಂದ

ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಕಾಲದಿಂದ ಇರುವ ಪ್ರಾಣಿ-ಪಕ್ಷಿಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಸಂಬಂಧ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.
ಅನುಬಂಧ, ನಂಟು, ಬಂಧುತ್ವ, ಬಾಂದವ್ಯ, ಸಂಬಂಧ

A feeling of affection for a person or an institution.

attachment, fond regard
५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : मंत्र-तंत्र आदि के द्वारा किसी को वश में करने की क्रिया।

उदाहरण : तांत्रिक ने वशीकरण द्वारा रामू को अपने बस में कर लिया।

पर्यायवाची : जय, बशीकरन, योग, वशीकरण

ಮಂತ್ರ-ತಂತ್ರದ ಸಹಾಯದಿಂದ ಯಾರನ್ನಾದರೂ ವಶದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಕ್ರಿಯೆ

ತಾಂತ್ರಿಕನು ವಶೀಕರಣದ ಮೂಲಕ ರಾಮನನ್ನು ತನ್ನ ವಶದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡನು
ವಶೀಕರಣ

A psychological state induced by (or as if induced by) a magical incantation.

enchantment, spell, trance
६. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : किसी काम में साथ देने या सहायक होने की क्रिया।

उदाहरण : सभी ग्रामवासियों के योगदान से इस मंदिर का निर्माण हुआ है।

पर्यायवाची : योग, योगदान

ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ನೆರವಾಗುವುದು ಅಥವಾ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವು ಕ್ರಿಯೆ

ಎಲ್ಲಾ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರ ಸಹಯೋಗದಿಂದ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕಟ್ಟಿದರು
ಕೊಡುವಿಕೆ, ದಾನ, ನೆರವು, ಸಂಯೋಗ, ಸಹಯೋಗ, ಸಹಾಯ
७. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : एक से अधिक वस्तु आदि का एक में मिलने या मिलाने की क्रिया।

उदाहरण : अम्ल और क्षार के योग से लवण बनता है।

पर्यायवाची : मिलान, मेल, युक्ति, योग, संयोग

ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವಸ್ತು ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಒಂದರಲ್ಲೆ ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡುವ ಕ್ರಿಯ

ರಾಸಾಯನಿಕ ಮಿಶ್ರಣದಿಂದ ಹಲವಾರು ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಬೆರಸುವಿಕೆ, ಮಿಶ್ರಣ, ಸಂಮಿಶ್ರಣ ಬರೆಕೆ, ಸಂಯೋಗ

The act of combining things to form a new whole.

combination, combining, compounding
८. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु

अर्थ : वह जिस पर सवार होकर या सामान लादकर कहीं जाया जाए।

उदाहरण : वह सड़क पर खड़े होकर शहर की ओर जाने वाली किसी सवारी का इंतजार कर रहा था।
दुर्गाजी का वाहन सिंह है।

पर्यायवाची : असवारी, पतत्र, योग, वाहन, सवारी

ಬಂಡಿ ರೈಲು ಯಾವುದೇ ಒಯ್ಯುವ ಸಾಧನ

ಅವನು ರಸ್ತೆಯ ಮೇಲೆ ನಿಂತುಕೊಂಡು ನಗರದ ಕಡೆ ಹೋಗುವ ಯಾವುದಾದರು ವಾಹನಗಳ ಬರುವಿಕೆಯನ್ನು ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದ
ವಾಹನ, ಸವಾರಿ

Something that serves as a means of transportation.

conveyance, transport
९. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी / व्यक्ति

अर्थ : वह जो विश्वासघात करे।

उदाहरण : विश्वासघातियों पर विश्वास करना ही नहीं चाहिए।

पर्यायवाची : अपघातक, अपघाती, गद्दार, ग़द्दार, दग़ाबाज़, दगाबाज, नमक हराम, नमकहराम, बेवफ़ा, बेवफा, मीठी-छुरी, योग, विश्वासघाती

ವಿಶ್ವಾಸಕ್ಕೆ ದಕ್ಕೆ ಉಂಟುಮಾಡುವವ

ವಿಶ್ವಾಸಘಾತುಕರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಇರಿಸುವುದು ಅಪಾಯಕರ.
ನಂಬಿಕೆ ದ್ರೋಹಿ, ನಂಬಿಕೆ-ದ್ರೋಹಿ, ನಂಬಿಕೆದ್ರೋಹಿ, ವಿಶ್ವಾಸ ಘಾತುಕ, ವಿಶ್ವಾಸ-ಘಾತುಕ, ವಿಶ್ವಾಸಘಾತುಕ

A disloyal person who betrays or deserts his cause or religion or political party or friend etc..

apostate, deserter, ratter, recreant, renegade, turncoat
१०. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : वह शास्त्र जिसमें वे कर्म निर्दिष्ट हैं जिनके द्वारा इंद्रिय-निग्रह किया जाता है।

उदाहरण : पातंजलि का योगशास्त्र योगसूत्र के नाम से जाना जाता है।

पर्यायवाची : योग, योग दर्शन, योग विद्या, योग शास्त्र, योग-दर्शन, योग-शास्त्र, योगदर्शन, योगविद्या, योगशास्त्र

ಕರ್ಮ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದದ ಮುಖಾಂತರ ಇಂದ್ರಿಯ-ನಿಗ್ರಹವನ್ನು ಮಾಡುವ ಶಾಸ್ತ್ರ

ಪಂತಜಲಿಯ ಯೋಗಶಾಸ್ತ್ರ ಯೋಗಮಂತ್ರದ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಯೋಗ, ಯೋಗ ದರ್ಶನ, ಯೋಗ-ದರ್ಶನ, ಯೋಗ-ಶಾಸ್ತ್ರ, ಯೋಗದರ್ಶನ, ಯೋಗಶಾಸ್ತ್ರ
११. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी / व्यक्ति

अर्थ : न्याय शास्त्र का ज्ञाता।

उदाहरण : नैयायिक ने अपने तर्क से सबको चुप कर दिया।

पर्यायवाची : नैयायिक, न्यायवेत्ता, न्यायशास्त्री, योग

१२. संज्ञा / अवस्था / मानसिक अवस्था

अर्थ : आत्म-तत्त्व का चिन्तन करते हुए ईश्वर या परमात्मा के साथ मिलकर एक होने की अवस्था।

उदाहरण : योगी को बरसों तपस्या करने के बाद योग प्राप्त हुआ।

पर्यायवाची : योग

ಆತ್ಮ-ತತ್ವಗಳ ಚಿಂತನೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಈಶ್ವರ ಅಥವಾ ಪರಮಾನ ಜೊತೆ ಸೇರಿ ಒಂದಾಗುವ ಅವಸ್ಥೆ

ಸಾಧುಗಳಿಗೆ ಹಲವಾರು ವರ್ಷ ತಪಸ್ಸು ಮಾಡುದ್ದರಿಂದ ಯೋಗ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಯಿತು.
ಯೋಗ, ಶುಭಫಲ

The way something is with respect to its main attributes.

The current state of knowledge.
His state of health.
In a weak financial state.
state
१३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / समय / अवधि

अर्थ : फलित ज्योतिष के अनुसार कुछ विशिष्ट काल या अवसर जो सूर्य और चंद्रमा के कुछ विशिष्ट स्थानों में आने के कारण होते है।

उदाहरण : योग की संख्या सत्ताइस है।

पर्यायवाची : योग

ಫಲಿತ ಜ್ವೋತಿಷ್ಯದ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಕೆಲವು ವಿಶಿಷ್ಟ ಕಾಲ ಅಥವಾ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರರು ವಿಶಿಷ್ಟ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬರುಲು ಕಾರಣವಾಗುವುದು

ಯೋಗದ ಸಂಖ್ಯೆ ಎಪ್ಪತ್ತು.
ಯೋಗ
१४. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म

अर्थ : शास्त्र में एक प्रकार का छंद।

उदाहरण : योग छंद के प्रत्येक चरण में बारह, आठ के विश्राम से बीस मात्राएँ और अन्त में यगण होता है।

पर्यायवाची : योग, योग छंद, योग छन्द

ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಒಂದು ಪ್ರಕಾರದ ಛಂದಸ್ಸು

ಯೋಗ ಛಂದಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಪತ್ಯೇಕ ಚರಣವಿದ್ದು ಹನ್ನೆರಡು, ಎಂಟುರ ವಿಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ಇಪ್ಪತ್ತು ಮಾತ್ರೆಗಳು ಮತ್ತು ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಯಗಣವಾಗುವುದು.
ಯೋಗ ಛಂದಸ್ಸು, ಯೋಗ ಛಂಸ್ಸು

(prosody) a system of versification.

poetic rhythm, prosody, rhythmic pattern
१५. संज्ञा / अवस्था / मानसिक अवस्था
    संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुण

अर्थ : चतुर होने की अवस्था, गुण या भाव।

उदाहरण : उसने चतुराई से उत्तर दिया।

पर्यायवाची : चतुराई, चातुरी, चातुर्य, चातुर्य्य, चालाकी, योग, होशियारी

ಬುದ್ಧಿವಂತನಾಗುವ ಅವಸ್ಥೆ, ಗುಣ ಅಥವಾ ಭಾವನೆ

ಅವನು ಬುದ್ದಿವಂತಿಕೆಯಿಂದ ಉತ್ತರವನ್ನು ಕೊಟ್ಟನು.
ಚತುರತನ, ಚತುರತೆ, ಜಾಣತನ, ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ

The intellectual ability to penetrate deeply into ideas.

astuteness, deepness, depth, profoundness, profundity
१६. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त

अर्थ : एक प्रकार का गीत जो कन्या और वर दोनों पक्षों में विवाह से पहले गाया जाता है।

उदाहरण : जोग में प्रायः वैवाहिक विधियों का वर्णन होता है।

१७. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / ज्ञान

अर्थ : किसी विषय, विशेषतः धार्मिक विषय या अलौकिक सत्ता का लगातार कुछ समय तक होने वाला गंभीर मनन या चिंतन जो योग का सातवाँ तथा समाधि के पूर्व का अंग माना जाता है।

उदाहरण : संतजी ध्यानयोग में लीन है।

पर्यायवाची : ध्यान, ध्यानयोग, योग

ಯಾವುದಾದರು ವಿಷಯ, ವಿಶೇಷತೆ, ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಷಯ ಅಥವಾ ಅಲೌಕಿಕವಾಗಿ ಸತತವಾಗಿ ಎಡೆಬಿಡದೆ ಕೆಲವು ಸಮಯದವರೆಗೆ ಆಗುವಂತಹ ಗಂಭೀರವಾದ ಮನನ ಅಥವಾ ಆಲೋಚನೆ, ಚಿಂತನೆ ಯೋಗದ ಸಾತ್ವಿಕ ಹಾಗೂ ಸಮಾಧಿಯ ಪೂರ್ವದ ಭಾಗ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗುತ್ತದೆ

ಸಂತರು ಧ್ಯಾನ ಯೋಗದಲ್ಲಿ ತಲ್ಲಿನರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಧ್ಯಾನ, ಧ್ಯಾನಯೋಗ, ಯೋಗ

Continuous and profound contemplation or musing on a subject or series of subjects of a deep or abstruse nature.

The habit of meditation is the basis for all real knowledge.
meditation, speculation
१८. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु

अर्थ : धन-दौलत और जायदाद आदि जो किसी के अधिकार में हो और जो ख़रीदी और बेची जा सकती हो।

उदाहरण : उसने कड़ी मेहनत करके अत्यधिक संपत्ति अर्जित की।

पर्यायवाची : अमलाक, आस्ति, ईशा, ईसर, ऐश्वर्य, ऐसेट, जमीन जायदाद, जमीन-जायदाद, ज़मीन जायदाद, ज़मीन-जायदाद, जायदाद, दौलत, धन-संपत्ति, धन-सम्पत्ति, पण, परिसंपद, प्रॉपर्टी, माल, मालमता, योग, राध, संपत्ति, संपदा, संभार, सम्पत्ति, सम्पदा, सम्भार

ಹಣ-ಭೂಮಿ ಮುಂತಾದುವುಗಳ ಒಡೆತನ ಹೊಂದಿರುವುದು

ಅವನ ಬಳಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಆಸ್ತಿ ಇದೆ.
ಆಸ್ತಿ, ಸಂಪತ್ತು, ಸ್ವತ್ತು

Something owned. Any tangible or intangible possession that is owned by someone.

That hat is my property.
He is a man of property.
belongings, holding, property
१९. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म

अर्थ : वह शब्द जिससे किसी वस्तु, व्यक्ति आदि का बोध हो या वह पुकारा जाए।

उदाहरण : हमारे प्राचार्य जी का नाम श्री पुष्पक भट्टाचार्य है।

पर्यायवाची : आह्वय, इस्म, नाम, योग, संज्ञा

ಯಾವುದೇ ವಸ್ತು, ವ್ಯಕ್ತಿ, ಸಂಗತಿಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಬಳಸುವ ಶಬ್ದ

ನಮ್ಮ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಈಗಿನ ಕುಲಪತಿಯ ಹೆಸರು ಪ್ರೋ.ಬಿ.ಎ.ವಿವೇಕ ರೈ
ನಾಮ, ನಾಮಧೇಯ, ಹೆಸರು

A language unit by which a person or thing is known.

His name really is George Washington.
Those are two names for the same thing.
name
२०. संज्ञा / प्रक्रिया

अर्थ : एक से अधिक संख्याओं को जोड़ने की क्रिया।

उदाहरण : इन अंकों का जोड़ सावधानीपूर्वक करना।

पर्यायवाची : जमा, जुड़ाई, जोड़, जोड़ कर्म, जोड़ाई, योग, योगकरण

ಗಣಿತ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಕಾರ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಒಟ್ಟು ಮೊತ್ತ ಕಂಡು ಹಿಡಿಯುವ ರೀತಿ

ಈ ಗುಂಪಿಗೆ ಮತ್ತೆ ಎಂಟು ಜನರನ್ನು ಕೂಡಿಸುವಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಒಟ್ಟು ಗುಂಪಿನ ಜನರ ಸಂಖ್ಯೆ ನೂರಾ ನಲವತ್ತೆಂಟಾಯಿತು.
ಕೂಡಿಸುವಿಕೆ, ಸಂಕಲನ
२१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म
    संज्ञा / विषय ज्ञान / गणित

अर्थ : दो या अधिक संख्याओं को जोड़ने से मिलनेवाली संख्या।

उदाहरण : इन संख्याओं का जोड़ बीस आया।

पर्यायवाची : जोड़, जोड़फल, मीजान, योग, योग परिणाम, योगफल

ಎರಡು ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಸ್ತುಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಸೇರಿಕೆಯಾಗುವುದು

ಈ ಶಾಲೆಗೆ ಎಂಟು ಹುಡುಗರು ಹೊಸದಾಗಿ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.
ಕೂಡುವಿಕೆ, ಸಂಯೋಗ, ಸೇರಿಕೆ, ಸೇರ್ಪಡೆ

A quantity obtained by the addition of a group of numbers.

amount, sum, total
२२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : वह कार्य या प्रयत्न जिससे अभीष्ट तक पहुँचा जाए।

उदाहरण : कोई ऐसा उपाय बताइए जिससे यह काम आसानी से हो जाए।

पर्यायवाची : अनुबंध, अनुबन्ध, इलाज, उपाय, कदम, क़दम, जरिआ, जरिया, जरी, जरीया, ज़रिआ, ज़रिया, ज़रीआ, ज़रीया, जुगत, ढब, तदबीर, तरकीब, तरीकत, तरीक़त, तरीक़ा, तरीका, नुसख़ा, नुसखा, नुस्ख़ा, नुस्खा, प्रयोग, फंडा, फण्डा, मसविदा, मार्ग, युक्ति, योग, रास्ता, राह, विधि, सबील, साधन

ಯಾವುದೇ ಕಾರ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದ ದಾರಿ ಅಥವಾ ಮಾಧ್ಯಮ

ಅವನು ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ ಬಗೆ ತುಂಬಾ ಕಷ್ಟಕರವಾದುದು.
ಉಪಾಯ, ಬಗೆ, ಮಾರ್ಗ, ರೀತಿ, ಸಾಧನ
२३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / बोध

अर्थ : व्यवहार या आचरण के विषय में नीति, विधि, धर्म आदि के द्वारा निश्चित ढंग या प्रतिबंध।

उदाहरण : हमें अपने सिद्धांतों का पालन करना चहिए।

पर्यायवाची : असूल, आईन, आयाम, उसूल, क़ायदा, कायदा, नियम, योग, सिद्धांत, सिद्धान्त

ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನೀತಿ ನಿಯಮಗಳ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ಪಾಲನಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಅಥವಾ ಆಲೋಚನ ಕ್ರಮ

ಅವರು ಎಡಪಂತೀಯ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಆಲೋಚಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಕಾಯ್ದೆ, ನಿಯಮ, ಸಿದ್ಧಾಂತ

A complex of methods or rules governing behavior.

They have to operate under a system they oppose.
That language has a complex system for indicating gender.
system, system of rules
२४. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : किसी वस्तु या बात को उपयोग में लाए जाने की क्रिया या भाव।

उदाहरण : यहाँ नशीले पदार्थों का प्रयोग वर्जित है।

पर्यायवाची : अमल, आचरण, इस्तमाल, इस्तेमाल, उपयोग, उपयोजन, काम, कार्य, प्रयोग, प्रयोजन, ब्योहार, यूज, यूज़, यूस, योग, योजना, विनियोग, विनियोजन, व्यवहार

ಯಾವುದೋ ವಸ್ತುವನ್ನು ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಬರುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಕ್ರಿಯೆ ಅಥವಾ ಭಾವನೆ

ಯಾರೋ ಉಪದೇಶ ನೀಡುವರೂ ಅದನ್ನು ಕಾರ್ಯ ರೂಪಕ್ಕೆ ತರುವುದು
ಆಚರಣೆ, ಉಪಯೋಗ, ಕಾರ್ಯ ರೂಪ, ಪ್ರಯೋಗ, ಪ್ರಯೋಜನ, ಯೋಜನೆ, ವಿನಿಯೋಗ, ವ್ಯವಹಾರ

The act of using.

He warned against the use of narcotic drugs.
Skilled in the utilization of computers.
employment, exercise, usage, use, utilisation, utilization
२५. संज्ञा / अवस्था

अर्थ : किसी कार्य के अंत में उसके फलस्वरूप होनेवाला कार्य या कोई बात।

उदाहरण : उसके काम का नतीजा बहुत ही बुरा निकला।

पर्यायवाची : अंजाम, अंत, अनुबंध, अनुबन्ध, अनुसार, अन्जाम, अन्त, ताबीर, नतीजा, परिणति, परिणाम, प्रतिफल, प्रयोग, फल, योग, रिजल्ट, विपाक, व्युष्टि, हश्र

ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸ ಕಾರ್ಯದ ನಂತರ ಅದರಿಂದುಂಟಾದ ಬದಲಾವಣೆ

ವಿಪರೀತ ಮಳೆಯ ಪರಿಣಾಮ ಪ್ರಕೃತಿ ವಿಕೋಪವಾಯಿತು.
ಅಂತ್ಯ, ಕೊನೆ, ಪರಿಣಾಮ, ಪಲಿತಾಂಶ, ಪ್ರತಿಫಲ

Something that results.

He listened for the results on the radio.
final result, outcome, result, resultant, termination
२६. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / स्वामित्व

अर्थ : व्यापार, काम आदि में होने वाला मुनाफ़ा।

उदाहरण : मुझे इस कपड़ा व्यापार से काफ़ी लाभ की उम्मीद थी।

पर्यायवाची : आमिष, नफा, निपजी, प्राफिट, प्रॉफिट, फ़ायदा, फायदा, बरकत, मुनाफ़ा, मुनाफा, योग, रिटर्न, लाभ

ವ್ಯಾಪಾರ, ಕೆಲಸ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಗುವ ಲಾಭ

ಅವನು ಬಟ್ಟೆ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಲಾಭ ಮಾಡಿಕೊಂಡ.
ಲಾಭ, ಲಾಭದಾಯಕ

The advantageous quality of being beneficial.

gain, profit
२७. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / समय / अवधि

अर्थ : ऐसा समय या परिस्थिति जिसमें कोई कार्य या उद्देश्य सहजता से, जल्दी या सुविधा से हो सके।

उदाहरण : इस काम को करने का अवसर आ गया है।

पर्यायवाची : अवसर, औसर, काल, घड़ी, चांस, चान्स, दाव, दावँ, नौबत, बेला, मुहूर्त, मौक़ा, मौका, योग, वक़्त, वक्त, वेला, समय, समा, समाँ, समां

ಬೇಗ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿಬಿಡಬೇಕೇಂಬುದಕ್ಕಾಗಿ ಅಥವಾ ಬೇಗ ಬೇಗನೆ ಏನನ್ನಾದರೂ ಮುಗಿಸಿಬಿಡಬೇಕೆಂದು ಮಾಡುವ ತವಕ ಅಥವಾ ಅತ್ಯಾತುರ

ಅವನು ಯಾವಾಗಲೂ ಅವಸರ ಮಾಡುವುದರಿಂದಲೇ ನಾನು ಬೇಗನೇ ಹೊರಟುಬಿಟ್ಟಿರುತ್ತೇನೆ.
ಅವಸರ, ಆತುರ, ತರಾತುರಿ, ತ್ವರೆ, ದಾವಂತ

A suitable moment.

It is time to go.
time
२८. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु

अर्थ : लाभ आदि के रूप में आने या प्राप्त होने वाला धन।

उदाहरण : कृषि ही हमारी आय का मुख्य साधन है।

पर्यायवाची : अर्थागम, आगम, आगमन, आमद, आमदनी, आमदरफ़्त, आमदरफ्त, आय, इनकम, इन्कम, कमाई, धनागम, पैदा, योग

ಲಾಭ ಮುಂತಾದವುಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಅಥವಾ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗುವ ಹಣ

ಕೃಷಿಯೇ ನಮ್ಮ ಆದಾಯದ ಒಂದು ಸಾಧನಮಾರ್ಗ.
ಆದಾಯ, ಆಮದು, ಉತ್ಪನ್ನ, ಗಳಿಕೆ, ಗಳಿಸಿದ ಹಣ, ದುಡಿಮೆ, ಧನಾಗಮನ, ಪ್ರಾಪ್ತಿ, ಲಾಭ, ವರಮಾನ, ಸಂಪಾದನೆ

The financial gain (earned or unearned) accruing over a given period of time.

income
२९. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : रोगी को स्वस्थ करने अथवा रोग का इलाज या उसकी रोकथाम करने के लिए विधिपूर्वक बनाया हुआ पदार्थ।

उदाहरण : नियमित औषध लेने से ही बीमारी ठीक होती है।

पर्यायवाची : अगद, औषध, औषधि, जैत्र, जैवातृक, दरमन, दरमान, दवा, दवा-दारू, दवाई, दारू, पशुपति, भेषज, भैषज, भैषज्य, मेडिसिन, योग, वीरुध, वीरुधा

ರೋಗಿಯನ್ನು ಆರೋಗ್ಯವಂತನಾಗಿ ಮಾಡುವ ಸ್ಥಿತಿ ಅಥವಾ ರೋಗವನ್ನು ಚಿಕಿತ್ಸೆಮಾಡುವ ಅಥವಾ ರೋಗವನ್ನು ತಡೆಯುವುದಕ್ಕೋಸ್ಕರ ವಿಧಿಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಮಾಡಿರುವಂತಹ ಪದಾರ್ಥಗಳ ಮಿಶ್ರಣ

ನಿಯಮಿತವಾದ ಔಷಧಿಯನ್ನು ಸೇವಿಸುವುದರಿಂದ ಮಾತ್ರ ರೋಗನಿವಾರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
ಔಷಧ, ಔಷಧಿ, ಮದ್ದು

(medicine) something that treats or prevents or alleviates the symptoms of disease.

medicament, medication, medicinal drug, medicine
३०. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / असामाजिक कार्य

अर्थ : वह काम जो किसी को धोखे में डाल कर कोई स्वार्थ साधने के लिए किया जाए।

उदाहरण : उसने छल से पूरी जायदाद अपने नाम करा ली।
वह अपने छल में कामयाब नहीं हुआ।

पर्यायवाची : अनभोरी, अनुपधा, अभिसंधान, अभिसन्धान, उपधा, कपट, काट, कारस्तानी, कारिस्तानी, कुमैड़, कूटता, कैतव, चार सौ बीसी, चालबाज़ी, चालबाजी, चालाकी, छल, छल-कपट, छल-छंद, छलावा, जालसाजी, झपकी, झाँई, झाँई-झप्पा, ठगी, दुराव, धंधला, धूर्तता, धोखा, धोखाधड़ी, धोखेबाज़ी, धोखेबाजी, पटेबाज़ी, पटेबाजी, परपंच, परपञ्च, प्रतारणा, प्रपंच, प्रपञ्च, फरेब, फर्जीवाड़ा, फेर-फार, फेर-बदल, फेरफार, फ्राड, फ्रॉड, बकमौन, बकमौनता, मक्कारी, माल, योग, वंचकता, वंचना, व्याज, शठता

ಆ ಕೆಲಸ ಯಾರನ್ನಾದರೂ ಮೋಸದಲ್ಲಿ ಬೀಳಿಸಿ ತಮ್ಮ ಸ್ವಾರ್ಥ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು

ಅವನು ಮೋಸತನದಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಹೆಸರಿಗೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಅವನ ಮೋಸತನ ಯಶಸ್ವಿಯನ್ನು ಕಾಣಲಿಲ್ಲ.
ಒಳಸಂಚು, ಠಕ್ಕತನ, ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆ, ತಪ್ಪುಗಾರಿಕೆ, ದುಷ್ಟತನ, ನೀಚತನ, ಮಾಟಗಾರಿಕೆ, ಮೋಸ, ಮೋಸತನ, ವಂಚನೆ

The act of deceiving.

deceit, deception, dissembling, dissimulation
३१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : जीविका-निर्वाह के लिए किया जाने वाला काम।

उदाहरण : उसने कपड़ा बेचने के साथ-साथ एक दूसरा व्यवसाय भी शुरू किया है।

पर्यायवाची : आजीव, आजीविका, उद्यम, उद्योग, करियर, काम-धंधा, कारबार, कारोबार, कैरियर, गमत, जीवन, जीविका, धंधा, धन्धा, नीवर, पेशा, योग, रोजगार, रोज़गार, रोज़ी, रोजी, वृत्ति, व्यवसाय, शगल, शग़ल

ಜೀವನ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ಹಣ ಅಥವಾ ವಸ್ತುರೂಪದ ಪ್ರತಿಫಲಕ್ಕಾಗಿ ಏನನ್ನಾದರೂ ಮಾಡುವಿಕೆ

ಅವನು ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದ ನಂತರ ಉದ್ಯೋಗ ಅರಸತೊಡಗಿದನು.
ಉದ್ಯೋಗ, ವ್ಯಾಪಾರ

The principal activity in your life that you do to earn money.

He's not in my line of business.
business, job, line, line of work, occupation
३२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : किसी का अहित करने या दैवी बाधा दूर करने के लिए किया जाने वाला मंत्र प्रयोग जो किसी अलौकिक शक्ति या भूत-प्रेत पर विश्वास करके किया जाए।

उदाहरण : आज के वैज्ञानिक टोने-टोटके में विश्वास नहीं करते।

पर्यायवाची : अंछर, अफसूँ, अफसून, अफ़सूँ, अफ़सून, जंतर मंतर, जंतर-मंतर, जादू-टोना, टोटका, टोनहाई, टोना, टोना-जादू, टोना-टोटका, डीठमूठि, तंत्र-मंत्र, तंत्रमंत्र, नक़्श, नक्शय, मंत्र-तंत्र, मंत्रतंत्र

ಯಾರಿಗಾದರೂ ಕೆಟ್ಟದ್ದನ್ನು ಮಾಡಲು ಅಥವಾ ದೈವೀ ಪೀಡೆತಡೆ ದೂರಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಯೋಗಮಾಡುವ ಯಾವುದಾದರು ಅಲೋಕಿಕವಾದ ಶಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಭೂತ-ಪ್ರೇತಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನಿಟ್ಟು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆಮಾಡುವ ಪೂಜೆ

ಇಂದಿನ ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾದ ಮಂತ್ರ-ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ನಂಬಬಾರದು.
ಜಾದು, ತಂತ್ರ, ತಂತ್ರ-ಮಂತ್ರ, ಮಂತ್ರ, ಮಂತ್ರ-ತಂತ್ರ, ಮಾಟ, ಮಾಟ-ಮಂತ್ರ

The belief in magical spells that harness occult forces or evil spirits to produce unnatural effects in the world.

black art, black magic, necromancy, sorcery
३३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : वे कष्टकर धार्मिक कार्य जो चित्त को भोगविलास से हटाने के लिए किए जाएँ।

उदाहरण : दस्यु रत्नाकर कठोर तपस्या से वाल्मीकि बने थे।

पर्यायवाची : तप, तपश्चरण, तपश्चर्या, तपस, तपसा, तपस्या, तपोव्रत, योग

ಅದು ಕಷ್ಟಕರವಾದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಿಯೆ ವ್ರತ ನಿಯಮಾದಿಗಳಿಂದ ದೇಹವನ್ನು ದಂಡಿಸುತ್ತ ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುವುದು

ದಾಸ್ಯ ರತ್ನಾಕರನು ಕಠೋರವಾದ ತಪಸ್ಸಿನಿಂದ ವಾಲ್ಮೀಕಿಯಾದನು.
ತಪ, ತಪಶ್ಚರ್ಯ, ತಪಸ್ಸು, ತಪೋವ್ರತ

The prescribed procedure for conducting religious ceremonies.

ritual
३४. संज्ञा / अवस्था

अर्थ : उपयुक्त होने की अवस्था, गुण या भाव।

उदाहरण : आलोचना गुण-दोषों एवं उपयुक्ततता का विवेचन करने वाली विधा है।

पर्यायवाची : उपयुक्ततता, योग

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।