पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से प्रतिमान शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

प्रतिमान   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : तौलने के लिए कुछ निश्चित मान का पत्थर,लोहे आदि का टुकड़ा।

उदाहरण : यह एक किलो का बाट है।

पर्यायवाची : बटखरा, बाट

ತೂಕ ಮಾಡಲು ಉಪಯೋಗಿಸುವ ನಿಗಧಿತ ತೂಕದ ಕಲ್ಲು ಅಥವಾ ಲೋಹದ ತುಂಡುಗಳು

ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಿಲೋ ಭಾರದ ತೂಕದ ಬಟ್ಟು ಇದೆ.
ತೂಕದ ಬಟ್ಟು

A unit used to measure weight.

He placed two weights in the scale pan.
weight, weight unit
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / संकल्पना

अर्थ : वह निश्चित या स्थिर किया हुआ सर्वमान्य मान या माप जिसके अनुसार किसी प्रकार की योग्यता, श्रेष्ठता, गुण आदि का अनुमान या कल्पना की जाए।

उदाहरण : भारत में शिक्षा का मानदंड पहले से अच्छा हो गया है।

पर्यायवाची : उच्चता स्तर, गुणवत्ता स्तर, पैमाना, बेंचमार्क, बेन्चमार्क, मानक, मानदंड, मानदण्ड, मापदंड, मापदण्ड

ಅದು ನಿಶ್ಚಿತ ಅಥವಾ ಸ್ಥಿರವಾಗಿರುವ ಸರ್ವಸಮ್ಮತಿಯಾದ ಅಥವಾ ಮಾಪನೆಯ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಕಾರದ ಯೋಗ್ಯತೆ, ಶ್ರೇಷ್ಠತೆ, ಗುಣ ಇವೆಲ್ಲದರ ಅನುಮಾನ ಅಥವಾ ಕಲ್ಪನೆ

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣದ ಮಾನದಂಡನೆಯು ಮೊದಲಿಗಿಂತ ಈಗ ಉನ್ನತಿಯಲ್ಲಿದೆ.
ಅಳತೆ ಕೋಲು, ಎಣಿಕೆ, ಒಂದು ಮಟ್ಟ, ಒಟ್ಟು, ಗಣನೆ, ಪರಿಮಾಣ

A standard or model or pattern regarded as typical.

The current middle-class norm of two children per family.
norm
३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / ज्ञान
    संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / मनोवैज्ञानिक लक्षण

अर्थ : किसी विषय को स्पष्ट रूप से बतलाने या सिद्ध करने के लिए किसी जाने हुए अन्य विषय का उल्लेख।

उदाहरण : उदाहरण देकर समझाने से बातें जल्दी समझ में आ जाती हैं।

पर्यायवाची : उदाहरण, दृष्टांत, नमूना, प्रयोग, मिसाल, हवाला

ಯಾವುದಾದರೂ ವಿಷಯವನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳಲು ಅಂಥಹುದೇ ಇನ್ನೊಂದು ಗೊತ್ತಿರುವ ವಿಷಯದ ಉಲ್ಲೇಖ ಮಾಡುವುದು

ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಹೇಳಿದ ವಿಷಯಗಳು ಸುಲಭವಾಗಿ ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತದೆ.
ಉದಾಹರಣೆ, ದೃಷ್ಟಾಂತ, ನಿದರ್ಶನ

Showing by example.

exemplification, illustration
४. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / शारीरिक वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : हाथी का मस्तक।

उदाहरण : बच्चे ने मंदिर के सामने खड़े हाथी के सुसज्जित हस्तिमस्तक पर हाथ फेरा।

पर्यायवाची : अवग्रह, इभकुंभ, इभकुम्भ, किलावा, हस्ति मस्तक, हस्ति-मस्तक, हस्तिमस्तक

५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / बोध

अर्थ : जल, दर्पण आदि में दिखाई पड़ने वाली किसी वस्तु की छाया।

उदाहरण : देवर्षि नारद ने जब जल में अपना प्रतिबिंब देखा तो उन्हें बंदर का रूप दिखाई दिया।

पर्यायवाची : अक्स, इमेज, छवि, परछाईं, परछावाँ, परछाहीँ, प्रतिकाश, प्रतिबिंब, प्रतिबिम्ब, बिंब, बिम्ब

ನೀರು, ಕನ್ನಡಿ ಮುಂತಾದ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಕ ಹೊಳಪುಳ್ಳ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅಥವಾ ವಸ್ತುಗಳ ತದ್ ರೂಪ

ಸಿಂಹವು ಬಾವಿಯಲ್ಲಿಯ ತನ್ನದೇ ಪ್ರತಿಬಿಂಬ ನೋಡಿ ನನ್ನ ವಿರೋದಿಯೊಬ್ಬ ಬಂದಿದ್ದಾನೆಂದು ಬಾವಿಗೆ ಹಾರಿ ಪ್ರಾಣ ಬಿಟ್ಟಿತು.
ಪ್ರತಿಛಾಯೆ, ಪ್ರತಿಬಿಂಬ, ಬಿಂಬ

A likeness in which left and right are reversed.

mirror image, reflection, reflexion
६. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : किसी वस्तु, कार्य आदि को बनाने या करने से पहले तैयार की गई उसकी छोटी प्रतिकृति।

उदाहरण : नई मशीन का प्रारूप तैयार कर लिया गया है।

पर्यायवाची : डिज़ाइन, डिजाइन, नमूना, पूर्व रूप, प्रारूप, माडल, मॉडल, रूप रेखा, रूप-रेखा, रूपरेखा

ಯಾವುದೇ ಕಾರ್ಯ ಅಥವಾ ವಸ್ತು ಸಂಗತಿಯ ಪೂರ್ಣರೂಪದ ಮುಂಚಿನ ಆಕೃತಿ ಅಥವಾ ಆಕಾರ

ಈ ಕಟ್ಟಡದ ಒಂದು ನಮೂನೆ ತಯಾರಿಸಿ.
ನಮೂನೆ, ಪ್ರತಿರೂಪ

Scale drawing of a structure.

The plans for City Hall were on file.
architectural plan, plan
७. संज्ञा / अवस्था

अर्थ : समान,बराबर या तुल्य होने की अवस्था या भाव।

उदाहरण : हमारी आपकी क्या समानता।

पर्यायवाची : तुल्यता, बराबरी, मुक़ाबला, मुक़ाबिला, मुकाबला, मुकाबिला, समता, समानता, साम्य

ಸರಿಸಾಟಿಯಾಗಿರುವುದು

ನನ್ನ ಸಮಾನತೆಗೆ ಅವನೆಂದೂ ಬರಲಾರ.
ಸಂತುಲನ, ಸಮತೋಲನ, ಸಮಾನತೆ
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।