पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से अवग्रह शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

अवग्रह   संज्ञा

१. संज्ञा / अवस्था

अर्थ : वर्षा का अभाव या वर्षाहीन होने की अवस्था या भाव।

उदाहरण : सूखे के कारण इस साल फ़सल प्रभावित हुई है।

पर्यायवाची : अनावर्षण, अनावृष्टि, अवर्षण, अवर्षा, वर्षप्रतिबंध, वर्षप्रतिबन्ध, वर्षाहीनता, सूखा

ಮಳೆಯಿಲ್ಲದೆ ಅದರಿಂದುಂಟಾದ ಪರಿಣಾಮ

ಈ ವರ್ಷದ ಅನಾವೃಷ್ಠಿಯಿಂದಾಗಿ ದನಕರುಗಳಿಗೆ ಮೇವಿನ ಅಭಾವವಾಗಿದೆ.
ಅನಾವೃಷ್ಠಿ, ಜಲಕ್ಷಾಮ

A shortage of rainfall.

Farmers most affected by the drought hope that there may yet be sufficient rain early in the growing season.
drought, drouth
२. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : नदी या जलाशय का जल रोकने के लिए उसके किनारे बनी हुई मिट्टी, पत्थर आदि की रचना।

उदाहरण : नदियों पर बाँध बनाकर बिजली पैदा की जाती है।

पर्यायवाची : आलि, जलबंधक, जलबन्धक, पुश्ता, बंद, बन्द, बाँध, बांध, सेत, सेतु

ನದಿ ಅಥವಾ ಜಲಾಶಯದ ಜಲವನ್ನು ತಡೆಯುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಅದರ ದಡ್ಡದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿರುವಂತಹ ಮಣ್ಣು, ಕಲ್ಲು ಮೊದಲಾದವುಗಳ ರಚನೆ

ನದಿಗಳಿಗೆ ಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಒಡ್ಡು, ಕಟ್ಟೆ, ಪೂಲು, ಮರೆ, ಸಂಕ, ಸೇತುವೆ

A barrier constructed to contain the flow of water or to keep out the sea.

dam, dike, dyke
३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : व्याकरण में संधियों का विच्छेद।

उदाहरण : तिरुअनन्तपुरम् का संधिविच्छेद तिरु+अनन्त+पुरम् के रूप में होगा।

पर्यायवाची : संधिविच्छेद

४. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / बोध

अर्थ : दया न होने का भाव।

उदाहरण : वह शत्रुओं की कृपाहीनता का शिकार हो गया।

पर्यायवाची : अकृपा, अप्रसाद, कृपाहीनता, ना-मेहरबानी

ದಯಾ ಗುಣ ಇಲ್ಲದಿರುವ ಭಾವ ಅಥವಾ ಸ್ಥಿತಿ

ಅವನು ನಿರ್ಧಯವಾಗಿ ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಭೇಟೆಯಾಡುತ್ತಾನೆ.
ಕೃಪೆಯಿಲ್ಲದಿರುವುದು, ದಯವಿಲ್ಲದಿರುವುದು, ನಿರ್ಧಯ

Inhumaneness evidenced by an unwillingness to be kind or forgiving.

mercilessness, unmercifulness
५. संज्ञा / समूह

अर्थ : हाथियों का झुंड।

उदाहरण : गजसमूह से एक हाथी बिछुड़ गया।

पर्यायवाची : गजयूथ, गजसमूह, गज्जूह

A group of wild mammals of one species that remain together: antelope or elephants or seals or whales or zebra.

herd
६. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / शारीरिक वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : हाथी का मस्तक।

उदाहरण : बच्चे ने मंदिर के सामने खड़े हाथी के सुसज्जित हस्तिमस्तक पर हाथ फेरा।

पर्यायवाची : इभकुंभ, इभकुम्भ, किलावा, प्रतिमान, हस्ति मस्तक, हस्ति-मस्तक, हस्तिमस्तक

७. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुण
    संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / बोध

अर्थ : व्यक्ति या वस्तु में सदा प्रायः एक-सा बना रहने वाला मूल या मुख्य गुण।

उदाहरण : वह स्वभाव से शर्मीला है।

पर्यायवाची : अनूक, अयान, ढब, धरम, धर्म, निसर्ग, प्रकृति, प्रवृत्ति, फ़ितरत, फितरत, मिज़ाज, मिजाज, वृत्ति, सिफत, सिफ़त, सुभाव, स्पिरिट, स्वभाव

ವ್ಯಕ್ತಿ ಅಥವಾ ವಸ್ತುವಿನಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಒಂದೇ ತರಹ ಇರುವಂತಹ ಮೂಲ ಅಥವಾ ಮುಖ್ಯ ಗುಣ

ಆ ಸ್ವಭಾವದಿಂದ ಮುಜುಗರಗೊಂಡನು.
ದೇಹಸ್ಥಿತಿ, ಧರ್ಮ, ಪ್ರಕೃತಿ, ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ, ಮನೋಭಾವ, ಮೈಗುಣ, ಸ್ವಭಾವ

The essential qualities or characteristics by which something is recognized.

It is the nature of fire to burn.
The true nature of jealousy.
nature
८. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / संप्रेषण

अर्थ : किसी के अनिष्ट की कामना से कहा हुआ शब्द या वाक्य।

उदाहरण : गौतम ऋषि के शाप से अहिल्या पत्थर हो गयी।

पर्यायवाची : अभिशस्ति, अभिशाप, अवक्रोश, बददुआ, शराप, शाप, श्राप

ಯಾರದೋ ಅನಿಷ್ಟವಾದ ಆಕಾಂಕ್ಷೆಯಿಂದ ಹೇಳಿರುವಂತಹ ಶಬ್ಧ ಅಥವಾ ವಾಕ್ಯ

ಶಬರಿಯು ಋಷಿಗಳ ಶಾಪದಿಂದ ರಾಕ್ಷಿಯಾಗಬೇಕಾಯಿತು.
ಕೆಡುಕಾಗಲೆಂದು ಬಯಸಿ ಆಡುವ ಮಾತು, ನಿಂದೆ, ಬಯ್ಗುಳು, ಶಾಪ

An evil spell.

A witch put a curse on his whole family.
He put the whammy on me.
curse, hex, jinx, whammy
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।