पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से फूटना शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

फूटना   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : फूटने की क्रिया।

उदाहरण : पटाके के फूटने के साथ ही एक तेज आवाज हुई।

पर्यायवाची : फूट

ಒಡೆಯುವ ಕ್ರಿಯೆ

ಪಟಾಕಿಯು ಒಡೆಯುವುದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಜೋರಾಗಿ ಶಬ್ಧ ಕೂಡ ಬರುತ್ತದೆ.
ಒಡೆ

फूटना   क्रिया

१. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / विनाशसूचक

अर्थ : किसी वस्तु के टुकड़े होना।

उदाहरण : काँच की कटोरी हाथ से छूटते ही टूट गई।

पर्यायवाची : खंडित होना, टूटना, भंग होना, भग्न होना

ಯಾವುದಾದರು ವಸ್ತು ಒಡೆದು ಹೋಗು

ಗಾಜಿನ ಬಟ್ಟಿಲು ಕೈಯಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಬೀಳುತ್ತಿದ್ದಾಗೆಯೇ ಒಡೆದು ಹೋಯಿತು.
ಒಡೆ, ಒಡೆಸು, ತುಂಡರಿಸು, ತುಂಡಾಗು, ತುಂಡುಮಾಡು, ಭಂಗವಾಗು, ಮುರಿ, ಮುರಿಸು

Go to pieces.

The lawn mower finally broke.
The gears wore out.
The old chair finally fell apart completely.
break, bust, fall apart, wear, wear out
२. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : कड़ी या ठोस वस्तु के आघात से सतह का थोड़ा टूटना।

उदाहरण : बालटी फूट गई है।

पर्यायवाची : दरार पड़ना

ಸರಪಳಿ ಅಥವಾ ಗಟ್ಟಿಯಾದ ವಸ್ತುಗಳು ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದಾಗ ಹೊಡಿದು ಹೋಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಮಡಿಕೆ ಹೋಡೆದು ಹೋಯಿತು.
ಬಿರುಕು ಬಿಡು, ಭಗ್ನವಾಗು, ಹೊಡೆ

Go to pieces.

The lawn mower finally broke.
The gears wore out.
The old chair finally fell apart completely.
break, bust, fall apart, wear, wear out
३. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया / भौतिक अवस्थासूचक
    क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : कली का फूल के रूप में बदलना।

उदाहरण : सूर्य का प्रकाश मिलते ही अनेक कलियाँ खिल गईं।

पर्यायवाची : खिलना, चटकना, चिटकना, प्रस्फुटित होना, फूलना, बिकसना, विकसित होना

ಮೊಗ್ಗು ಹೂವಿನ ರೂಪಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗುವುದು

ಸೂರ್ಯನ ಪ್ರಕಾಶ ಬೀಳುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೆಯೇ ಅನೇಕ ಮೊಗ್ಗುಗಳು ಅರಳಿದವು.
ಅರಳು, ವಿಕಸನಹೊಂದು, ವಿಕಸಿಸು

Produce or yield flowers.

The cherry tree bloomed.
bloom, blossom, flower
४. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : संयुक्त या मेल-मिलाप की दशा में न रहना।

उदाहरण : बहू के आते ही उनका घर फूट गया।

ಯಾವುದೋ ಒಂದು ತುಂಬಿ ಹೋದ ಕಾರಣ ಅದರ ಆವರಣ ಹೊಡೆದು ಹೋಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಸೊಸೆ ಮನೆಗೆ ಕಾಲಿಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಅವನ ಮನೆ ಮುರಿದು ಬಿದ್ದಿತು.
ಮುರಿ, ಮುರಿದು ಬೀಳು, ಮುರಿದು-ಬೀಳು, ಹೊಡೆ, ಹೊಡೆದು ಬಿಡು, ಹೊಡೆದು ಬೀಳು, ಹೊಡೆದು ಹೋಗು
५. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : किरणों, तरंगों आदि का किसी केंद्र से निकलकर इधर-उधर फैल जाना।

उदाहरण : सूरज की किरणें फूटी और चारों ओर चहल-पहल होने लगी।

पर्यायवाची : फैलना, बिखरना

६. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : भर जाने के कारण आवरण फाड़कर निकलना।

उदाहरण : फोड़ा फूट चुका है, अब यह जल्दी भर जाएगा।

ಯಾವುದೋ ಒಂದು ತುಂಬಿ ಹೋದ ಕಾರಣ ಅದರ ಆವರಣ ಹೊಡೆದು ಹೋಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಸೊಸೆ ಮನೆಗೆ ಕಾಲಿಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಅವನ ಮನೆ ಮುರಿದು ಬಿದ್ದಿತು.
ಮುರಿ, ಮುರಿದು ಬೀಳು, ಮುರಿದು-ಬೀಳು, ಹೊಡೆ, ಹೊಡೆದು ಬಿಡು, ಹೊಡೆದು ಬೀಳು, ಹೊಡೆದು ಹೋಗು

Appear suddenly.

Spring popped up everywhere in the valley.
burst out, pop out
७. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : ऐसी वस्तुओं का फटना जिनके ऊपर छिलका या आवरण हो और भीतरी भाग पोला या मुलायम वस्तु से भरा हो।

उदाहरण : यह ढोलक फूट गई है।
सेमर का फल सूखते ही फटता है।

पर्यायवाची : फटना

ಯಾವುದೋ ಒಂದು ತುಂಬಿ ಹೋದ ಕಾರಣ ಅದರ ಆವರಣ ಒಡೆದು ಹೋಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ನನ್ನ ಗೋಲಕ ಒಡೆದು ಹೋಯಿತು.
ಒಡೆ, ಒಡೆದು ಬಿಡು, ಒಡೆದು ಬೀಳು, ಒಡೆದು ಹೋಗು, ಮುರಿ, ಮುರಿದು ಬಿಳು, ಮುರಿದು ಬೀಳು

Burst outward, usually with noise.

The champagne bottle exploded.
burst, explode
८. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया / भौतिक अवस्थासूचक
    क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : दाने या घाव के रूप में शरीर पर उत्पन्न होना।

उदाहरण : गर्मी के दिनों में शुभम के शरीर पर दाने निकलते हैं।

पर्यायवाची : निकलना, फलना

ಗುಳ್ಳೆ ಅಥವಾ ಗಾಯದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಶರೀರದ ಮೇಲೆ ಏಳುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಬೇಸಿಗೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಶುಭಂನ ಶರೀರದ ಮೇಲೆ ಗುಳ್ಳೆಗಳು ಎಳುತ್ತದೆ.
ಎಳು, ಬರುವ, ಮೂಡು

Appear on the skin.

A rash erupted on her arms after she had touched the exotic plant.
erupt
९. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : मुँह से शब्द निकलना।

उदाहरण : गुरु के सिर पर हाथ रखते ही गूँगे बालयोगी के मुख से शब्द फूटे।

ಬಾಯಿಯಿಂದ ಶಬ್ದಗಳು ಬರುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಗುರುಗಳು ತಮ್ಮ ಕೈಯನ್ನು ಮಗುವಿನ ತಲೆ ಮೇಲೆ ಇಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಮಗು ಮಾತನಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.
ಮಾತನಾಡು, ಮಾತಾಡು

Express in speech.

She talks a lot of nonsense.
This depressed patient does not verbalize.
mouth, speak, talk, utter, verbalise, verbalize
१०. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : भेदकर वेग के साथ बाहर निकलना।

उदाहरण : यहाँ प्रायः ज्वालामुखी फूटता है।

ಯಾವುದೋ ಒಂದನ್ನು ಭೇದಿಸಿ ಹೊರ ಬರುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಬಹುಶಃ ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಚಿಮ್ಮುತ್ತದೆ.
ಚಿಮ್ಮು, ಸಿಡಿ

Force out or release suddenly and often violently something pent up.

Break into tears.
Erupt in anger.
break, burst, erupt
११. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : मेल या दल आदि में से अलग होना।

उदाहरण : वह काँग्रेस से निकल गया।
कबूतर अपने झुंड से टूट गया।

पर्यायवाची : अरगाना, अलग होना, टूटना, निकलना, पृथक होना, हटना

ಸಭೆ ಅಥವಾ ದಳ ಮೊದಲಾದವುಗಳಿಂದ ಬೇರೆಯಾಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಅವನು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದಿಂದ ಬೇರೆಯಾಗಿದ್ದಾನೆ.
ಬೇರೆಯಾಗು, ಹೊರಗೆ ಬರು

Remove oneself from an association with or participation in.

She wants to leave.
The teenager left home.
She left her position with the Red Cross.
He left the Senate after two terms.
After 20 years with the same company, she pulled up stakes.
depart, leave, pull up stakes
१२. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : शरीर में ऐंठन या तनाव लिए हुए पीड़ा होना (विशेषकर हड्डियों एवं जोड़ों में)।

उदाहरण : सर्दी-जुकाम, बुखार आदि में शरीर टूटता है।

पर्यायवाची : टूटना

ಶರೀರದಲ್ಲಿ ಬಿಗಿತ ಅಥವಾ ಎಳೆತದಿಂದಾಗಿ ದುರ್ಬಲವಾಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಶೀತ-ನೆಗಡೆ, ಜ್ವರದಿಂದಾಗಿ ಶರೀರ ದುರ್ಬಲವಾಗುತ್ತದೆ.
ದುರ್ಬಲವಾಗು

Feel physical pain.

Were you hurting after the accident?.
ache, hurt, suffer
१३. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : गोले, बारूद आदि जैसे रासायनिक पदार्थों का शब्द के साथ फटना।

उदाहरण : सिनेमाघर में ही बम विस्फोट हो गया।

पर्यायवाची : धमाका होना, फटना, ब्लास्ट होना, विस्फोट होना

ಗುಂಡು ಬಾಂಬು ಮುಂತಾದವುಗಳು ಸಿಡಿಯುವಾಗ ಶಬ್ದ ಹೊರಬರುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಚಲನಚಿತ್ರ ಮಂದಿರದಲ್ಲೇ ಸ್ಪೋಟಗೊಂಡಿತು.
ಸಿಡಿ, ಸ್ಪೋಟಗೊಳ್ಳು, ಸ್ಪೋಟವಾಗು

Burst outward, usually with noise.

The champagne bottle exploded.
burst, explode
१४. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : शरीर के किसी अंग में ठोकर या आघात लगने पर उसमें से ख़ून बहने लगना।

उदाहरण : पुलिस की लाठी के प्रहार से उसका सर फूट गया।

पर्यायवाची : फटना

१५. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : शाखा के रूप में अलग होकर किसी ओर जाना।

उदाहरण : आगे जाकर इस रास्ते से एक और रास्ता फूटा है।

१६. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : पानी या तरल पदार्थों का इतना खौलना कि उसके तल पर छोटे-छोटे बुलबुलों के समूह दिखाई देने लगे।

उदाहरण : खीर बनाने के लिए चावल को दूध में तब डालना चाहिए जब वह फूटने लगे।

१७. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : कोई गुप्त भेद या रहस्य सब पर प्रकट हो जाना।

उदाहरण : अगर यह बात फूटेगी तो बहुत हंगामा हो जाएगा।

१८. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : जुड़ी हुई वस्तु के रूप में निकलना या अवयव, जोड़ या वृद्धि के रूप में प्रकट होना।

उदाहरण : एक पेड़ से हज़ारों शाखाएँ फूटती हैं।

१९. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : पानी या किसी तरल पदार्थ का रिसकर इस पार से उस पार निकल जाना।

उदाहरण : यह कागज अच्छा नहीं है, इस पर स्याही फूटती है।

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।