पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से टूटना शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

टूटना   क्रिया

१. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / विनाशसूचक

अर्थ : किसी वस्तु के टुकड़े होना।

उदाहरण : काँच की कटोरी हाथ से छूटते ही टूट गई।

पर्यायवाची : खंडित होना, फूटना, भंग होना, भग्न होना

ಯಾವುದಾದರು ವಸ್ತು ಒಡೆದು ಹೋಗು

ಗಾಜಿನ ಬಟ್ಟಿಲು ಕೈಯಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಬೀಳುತ್ತಿದ್ದಾಗೆಯೇ ಒಡೆದು ಹೋಯಿತು.
ಒಡೆ, ಒಡೆಸು, ತುಂಡರಿಸು, ತುಂಡಾಗು, ತುಂಡುಮಾಡು, ಭಂಗವಾಗು, ಮುರಿ, ಮುರಿಸು

Go to pieces.

The lawn mower finally broke.
The gears wore out.
The old chair finally fell apart completely.
break, bust, fall apart, wear, wear out
२. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / विनाशसूचक

अर्थ : किसी चीज के अंग,अंश या अवयव का अपने मूल से पृथक या अलग होना।

उदाहरण : मुन्ने का एक दाँत टूट गया।

ಯಾವುದೋ ಒಂದು ಭಿನ್ನವಾಗುವ ಅಥವಾ ಭೇರೆಯಾಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಮಗುವಿನ ಒಂದು ಹಲ್ಲು ಮುರಿದು ಹೋಯಿತು.
ಮುರಿ, ಮುರಿದು ಹೋಗು

Become separated into pieces or fragments.

The figurine broke.
The freshly baked loaf fell apart.
break, come apart, fall apart, separate, split up
३. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : मिली, सटी या लगी हुई चीज़ आदि का अलग होना।

उदाहरण : कमीज़ का बटन निकल गया है।
क़िताब के पन्ने निकल रहे हैं।
सीलन के कारण दीवार का सीमेंट उधड़ रहा है।

पर्यायवाची : अलग होना, उकलना, उकिड़ना, उकिलाना, उखड़ना, उखरना, उचटना, उचड़ना, उचरना, उतरना, उधड़ना, निकलना, पृथक होना

ಅಂಟಿಸಿರುವ, ಸೇರಿಸಿರುವ ಅಥವಾ ಮೇಲೆ ಹಚ್ಚಿರುವ ವಸ್ತು ಇತ್ಯಾದಿ ಬಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಹೋಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಪುಸ್ತಕದ ಹಾಳೆ ಕಿತ್ತುಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದೆ.
ಕಿತ್ತು ಬರು, ಬಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಬರು, ಹರಿದು ಬರು

Come apart.

The two pieces that we had glued separated.
divide, part, separate
४. क्रिया / अनैच्छिक क्रिया
    क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : आघात आदि के कारण किसी चीज का बीच में से इस प्रकार खंडित होना कि उसमें कुछ अवकाश, दरार या लकीर पड़ जाय।

उदाहरण : स्नानागार में फिसलकर गिरने से उनके हाथ की हड्डी टूट गई।

५. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : किसी दल आदि का विभाजन होना।

उदाहरण : चुनाव से पूर्व ही कई राजनीतिक पार्टियाँ टूट रही हैं।

पर्यायवाची : फूट पड़ना

६. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / विनाशसूचक

अर्थ : चलते हुए क्रम का भंग होना।

उदाहरण : कवायद कर रहे जवानों का क्रम टूट गया।
बरसों से चले आ रहे पत्रों का सिलसिला अचानक टूट गया।

ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಭಂಗ ಉಂಟುಮಾಡು

ಕಾವಾಯತ್ತು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಯುವಕರ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಭಂಗವಾಯಿತು.
ಒಡೆಸು, ತುಂಡರಿಸು, ಭಂಗವಾಗು, ಮುರಿಸು

Interrupt a continued activity.

She had broken with the traditional patterns.
break, break away
७. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : किसी प्रकार की अनिष्ट, अप्रिय, बाधक या विपरीत घटना अथवा परिस्थिति के कारण किसी की शारीरिक एवं मानसिक शक्ति का कम होना।

उदाहरण : बुढ़ापे में शरीर दुर्बल हो जाता है।
खिलाड़ियों का मनोबल किसी भी स्थिति में नहीं टूटना चाहिए।

पर्यायवाची : अशक्त होना, क्षीण होना, दुर्बल होना

ಶಾರೀರಿಕ ಶಕ್ತಿಯು ಕಡಿಮೆಯಾಗುವ ಕ್ರಿಯೆ

ವಯಸ್ಸಾದ ನಂತರ ಶರೀರ ದುರ್ಬಲವಾಗುತ್ತದೆ.
ಆಶಕ್ತನಾಗು, ದುರ್ಬಲವಾಗು

Become weaker.

The prisoner's resistance weakened after seven days.
weaken
८. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : उतर जाना या न रहना या किसी उच्च स्तर या स्थिति से अपने नीचे वाले सामान्य या स्वाभाविक स्तर, स्थिति आदि की ओर आना।

उदाहरण : आज सुबह ही इसका बुखार टूटा।
घंटों बाद मनोज का नशा टूटा।

पर्यायवाची : उतरना

ಕೆಳಗೆ ಇಳಿಯುವ ಅಥವಾ ಯಾವುದಾದರು ಮೇಲಿನ ಸ್ತರದಿಂದ ಕೆಳಗಿನ ಸ್ತರಕ್ಕೆ ಇಳಿಯುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಎಷ್ಟೋ ಗಂಟೆಗಳ ನಂತರ ಮನೋಜನ ನಶೆ ಇಳಿಯಿತು.
ಇಳಿ, ಕುಂದು, ಕೆಳಗೆ ಬರು

Wear off or die down.

The pain subsided.
lessen, subside
९. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : रुपये पैसे आदि का भंजना।

उदाहरण : फलवाले के पास पाँच सौ का नोट नहीं टूटा।

ರೂಪಾಯಿ, ಪೈಸೆ ಮೊದಲಾದವುಗಳನ್ನು ಮುರಿಯುವುದು ಅಥವಾ ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾಡಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಹಣ್ಣು ಮಾರುವವನ ಹತ್ತಿರ ನೂರು ರೂಪಾಯಿಗೆ ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾಡಿಸಲು ಆಗಲಿಲ್ಲ.
ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾಡಿಸು, ಮುರಿ
१०. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : रिश्ता या संबंध आदि का टूट जाना।

उदाहरण : सलमा की शादी टूट गई।

ಬಂಧುತ್ವ ಅಥವಾ ಸಂಬಂಧ ಮೊದಲಾದವುಗಳು ಮುರಿದು ಹೋಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಸಲ್ಮಾಳ ಮದುವೆ ಮುರಿದು ಬಿತ್ತು.
ಮುರಿ

Come to an end.

Their marriage dissolved.
The tobacco monopoly broke up.
break up, dissolve
११. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : शरीर में ऐंठन या तनाव लिए हुए पीड़ा होना (विशेषकर हड्डियों एवं जोड़ों में)।

उदाहरण : सर्दी-जुकाम, बुखार आदि में शरीर टूटता है।

पर्यायवाची : फूटना

ಶರೀರದಲ್ಲಿ ಬಿಗಿತ ಅಥವಾ ಎಳೆತದಿಂದಾಗಿ ದುರ್ಬಲವಾಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಶೀತ-ನೆಗಡೆ, ಜ್ವರದಿಂದಾಗಿ ಶರೀರ ದುರ್ಬಲವಾಗುತ್ತದೆ.
ದುರ್ಬಲವಾಗು

Feel physical pain.

Were you hurting after the accident?.
ache, hurt, suffer
१२. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : मेल या दल आदि में से अलग होना।

उदाहरण : वह काँग्रेस से निकल गया।
कबूतर अपने झुंड से टूट गया।

पर्यायवाची : अरगाना, अलग होना, निकलना, पृथक होना, फूटना, हटना

ಸಭೆ ಅಥವಾ ದಳ ಮೊದಲಾದವುಗಳಿಂದ ಬೇರೆಯಾಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಅವನು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದಿಂದ ಬೇರೆಯಾಗಿದ್ದಾನೆ.
ಬೇರೆಯಾಗು, ಹೊರಗೆ ಬರು

Remove oneself from an association with or participation in.

She wants to leave.
The teenager left home.
She left her position with the Red Cross.
He left the Senate after two terms.
After 20 years with the same company, she pulled up stakes.
depart, leave, pull up stakes
१३. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : घाटा या कमी होना।

उदाहरण : वर्षा की कमी के कारण इस वर्ष फ़सल टूट गई है।

ಕಡಿಮೆಯಾಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಮಳೆಯ ಅಭಾವದಿಂದ ಈ ವರ್ಷದ ಫಸಲು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.
ಕಡಿಮೆಯಾಗು

Grow worse.

Conditions in the slum worsened.
decline, worsen
१४. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / विनाशसूचक

अर्थ : किसी चलते हुए कार्य या व्यवहार का इस प्रकार अंत या समाप्त हो जाना कि उसकी सब क्रियाएँ बिलकुल बन्द हो जायँ।

उदाहरण : गाँव का पुराना स्कूल बंद हो गया है।

पर्यायवाची : अंत होना, खतम होना, खत्म होना, ख़तम होना, ख़त्म होना, न रहना, बंद होना, समाप्त होना

ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದಿರುವ ಅಥವಾ ಮುರಿದು ಹೋಗಿರುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಹಳೆ ಶಾಲೆಯ ಕಟ್ಟಡ ಮುರಿದು ಬಿದ್ದಿದೆ.
ಮುರಿ

Destroy completely.

The wrecking ball demolished the building.
demolish, pulverise, pulverize
१५. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : पूरे वसूल न होना।

उदाहरण : हज़ार में से सौ रुपए टूट गए।

ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ವಸೂಲಿಯಾಗದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಸಾವಿರದಲ್ಲಿ ನೂರು ರೂಪಾಯಿ ತುಂಡಾಯಿತು.
ಕಡೆಮೆಯಾಗು, ತುಂಡಾಗು, ಹಿಡಿ

टूटना   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / घटना

अर्थ : टूटने की क्रिया या भाव।

उदाहरण : टूटने से बचाने के लिए मैं मिट्टी के बर्तनों को संभालकर रखती हूँ।

पर्यायवाची : टूट, भंग, भङ्ग

ಒಡೆದು ಹೋಗುವ ಕ್ರಿಯೆ ಅಥವಾ ಭಾವನೆ

ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಪಾತ್ರೆ ಒಡೆದುಹೋಗುವ ಕಾರಣ ನಾನು ಜೋಪಾನವಾಗಿ ಇಡುವೆ
ಒಡೆಯುವ, ಮುರಿಯುವ

The act of breaking something.

The breakage was unavoidable.
break, breakage, breaking
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।