पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से उतरना शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

उतरना   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : ऊपर से नीचे की ओर आने की क्रिया।

उदाहरण : पहाड़ से अवरोहण करते समय सावधान रहना चाहिए।

पर्यायवाची : अवक्रम, अवतरण, अवरोह, अवरोहण, अवसर्पण, उतरन, उतराई, उतरान

ಮೇಲಿನಿಂದ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಇಳಿಯುವ ಕ್ರಿಯೆ ಅಥವಾ ಇಳಿಮುಖವಾದ ಚಲನೆ

ಪರ್ವತದಿಂದ ಅವರೋಹಣ ಮಾಡುವಾಗ ತುಂಬಾ ಎಚ್ಚರ ವಹಿಸಬೇಕು.
ಅವತರಣ, ಅವರೋಹ, ಅವರೋಹಣ, ಇಳಿತ, ಇಳಿಯುವಿಕೆ

The act of changing your location in a downward direction.

descent
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : वायुयान या अन्य वस्तुओं का किसी सतह पर उतरने की क्रिया।

उदाहरण : बच्चे घर की छत से हवाई जहाज़ का अवतरण देख रहे हैं।

पर्यायवाची : अवतरण, अवतार, उतराई

ವಿಮಾನ ಅಥವಾ ಬೇರೆ ವಸ್ತುಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಇಳಿಯುವ ಕ್ರಿಯೆ

ಮಗು ಮನೆಯ ಮೇಲೆ ನಿಂತುಕೊಂಡು ಹಡಗಿನಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಇಳಿಯುತ್ತಿದ್ದವರನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿತ್ತು.
ಇಳಿಯುವಿಕೆ, ಕೆಳಗೆ ಇಳಿಯುವುದು

The act of coming down to the earth (or other surface).

The plane made a smooth landing.
His landing on his feet was catlike.
landing
३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : घटने या कम होने की क्रिया या भाव।

उदाहरण : बाढ़ग्रस्त ग्रामीणों को नदी के पानी का अवतरण देख थोड़ी राहत मिली।

पर्यायवाची : अवतरण, उतराई, उतराव, घटना

ಸಂಭವಿಸುವ ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವ ಕ್ರಿಯೆ ಅಥವಾ ಭಾವನೆ

ಪ್ರವಾಹಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿದ ಹಳ್ಳಿಯ ಜನರಿಗೆ ನದಿಯ ನೀರು ಕೆಳಗೆ ಇಳಿಯುತ್ತಿದ್ದನ್ನು ನೋಡಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಸಮಾಧಾನ ಬಂದಿತು.
ಇಳಿಯುವಿಕೆ, ಕೆಳಗೆ ಇಳಿಯುವಿಕೆ

Change toward something smaller or lower.

decline, diminution

उतरना   क्रिया

१. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / कार्यसूचक

अर्थ : किसी व्यक्ति या वस्तु का ऊँचे स्थान से नीचे की ओर आना या जाना।

उदाहरण : दादी धीरे-धीरे सीढ़ियों से उतरती हैं।

पर्यायवाची : अवतरण करना, अवरोहना

ವ್ಯಕ್ತಿ ಮೇಲಿನ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಇಳಿಯುವ ಕ್ರಿಯೆ

ಅಜ್ಜಿಯು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳನ್ನು ಇಳಿಯುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ.
ಇಳಿ, ಕೆಳಗೆ ಬರು

Come down.

The birds alighted.
alight, climb down
२. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया / भौतिक अवस्थासूचक

अर्थ : किसी वस्तु आदि का लुप्त होते हुए थोड़ा हो जाना।

उदाहरण : वर्षा न होने से नदी में पानी कम हो रहा है।

पर्यायवाची : कम होना, कमी आना, घटना, न्यून होना

ಯಾವುದೇ ವಸ್ತು ಸಂಗತಿಯ ಮುಂತಾದವುಗಳ ಲಭ್ಯತೆ ಕ್ರಮೇಣ ಇಳಿಮುಕವಾಗುತ್ತಾ ಹೋಗು

ಮಳೆ ಬರದೆ ಕಾರಣ ನದಿಯಲ್ಲಿ ನೀರು ಕಡಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಇಳಿ, ಕಡಿಮೆಯಾಗು, ತಗ್ಗು

Decrease in size, extent, or range.

The amount of homework decreased towards the end of the semester.
The cabin pressure fell dramatically.
Her weight fell to under a hundred pounds.
His voice fell to a whisper.
decrease, diminish, fall, lessen
३. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया
    क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : समुद्र के पानी में उतार आना।

उदाहरण : समुद्र प्रतिदिन चढ़ता और उतरता है।

पर्यायवाची : भटियाना, भठियाना

ಸಮುದ್ರದ ನೀರು ಇಳಿಯುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಅಲೆ ಮೇಲಕ್ಕೇರಿ ಕೆಳಗೆ ಇಳಿಯುತ್ತಿದೆ.
ಇಳಿ, ಕೆಳಗೆ ಇಳಿ

Flow back or recede.

The tides ebbed at noon.
ebb, ebb away, ebb down, ebb off, ebb out
४. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : शरीर पर धारण की हुई या पहनी हुई चीज का वहाँ से हटाये जाने पर अलग होना।

उदाहरण : क्या तुम्हारे कपड़े, जूते और मोजे उतर गए?

पर्यायवाची : खुलना, निकलना

ಶರೀರದ ಮೇಲೆ ಧರಿಸಿರುವ ಅಥವಾ ಹಾಕಿಕೊಂಡಿರುವ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬಿಚ್ಚಿ ಇಡು ಅಥವಾ ಬೇರೆ ಇಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ನಿನ್ನಗೆ ಬಟ್ಟೆ, ಬೂಟು ಮತ್ತು ಮೋಜಿನ ಮೇಲಿದ್ದ ಹುಚ್ಚು ಹೊರಟು ಹೋಗಿದೆಯೆ?
ದೂರವಾಗು, ಹೊರೆಟು ಹೋಗು
५. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / परिवर्तनसूचक

अर्थ : भाव का गिर जाना या कम हो जाना।

उदाहरण : आजकल सोने का भाव उतर गया है।

पर्यायवाची : गिरना, घटना, लुढ़कना

ಬೆಲೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದು

ಕೆಲವು ದಿನಗಳಿಂದ ಚಿನ್ನದ ಬೆಲೆಯು ಇಳಿದಿದೆ.
ಇಳಿಯುವುದು, ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದು

Decrease in size, extent, or range.

The amount of homework decreased towards the end of the semester.
The cabin pressure fell dramatically.
Her weight fell to under a hundred pounds.
His voice fell to a whisper.
decrease, diminish, fall, lessen
६. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : रंग, चमक आदि का धीमा पड़ जाना।

उदाहरण : एक ही धुलाई में कपड़े का रंग उड़ गया।

पर्यायवाची : उड़ जाना, उड़ना, निकलना, फीका पड़ना

ಬಣ್ಣ, ಹೊಳಪು ಮೊದಲಾದವುಗಳು ಮಾಸಿ ಹೋಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಒಂದೇ ಒಗೆತಕ್ಕೆ ಬಟ್ಟೆಯ ಬಣ್ಣವೇ ಮಾಸಿ ಹೋಯಿತು.
ಮಾಸು
७. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / शारीरिक कार्यसूचक

अर्थ : कांति का मलिन पड़ना।

उदाहरण : बुरी ख़बर सुन कर उसका चेहरा मुरझा गया।

पर्यायवाची : कुम्हलाना, मुरझाना, मुर्झाना, म्लान होना

ಕಾಂತಿಯು ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದು

ಕೆಟ್ಟ ವಿಷಯವನ್ನು ಕೇಳಿ ಅವಳ ಮುಖ ಬಾಡಿಹೋಯಿತು.
ಉದಾಸೀನನಾಗು, ಕಳೆಗುಂದು, ಕಾಂತಿಹೀನವಾಗು, ಬಾಡು, ಸೊರಗು

Lose freshness, vigor, or vitality.

Her bloom was fading.
fade, wither
८. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : वर्ष, मास आदि का अंत की ओर होना या आना।

उदाहरण : अब कृष्ण पक्ष उतर रहा है।

ವರ್ಷ, ಮಾಸ ಮುಂತಾದವುಗಳು ಅಂತ್ಯಕ್ಕೆ ಬರುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಈಗ ಕೃಷ್ಣ ಪಕ್ಷ ಮುಗಿದು ಹೋಗಿದೆ.
ಮುಗಿದು ಹೋಗು
९. क्रिया / अनैच्छिक क्रिया
    क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : किसी प्रकार के आवेश का मंद पड़कर शांत या समाप्त होना।

उदाहरण : पिताजी का गुस्सा अभी तक नहीं उतरा।
बुढ़ापे में भी उनकी पढ़ने की सनक नहीं उतरी।

ಯಾವುದೇ ಪ್ರಕಾರದ ಆವೇಶ ಮಂದವಾಗಿ ಶಾಂತಯುತ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮುಗಿಯು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಅಪ್ಪನ ಕೋಪ ಇನ್ನು ಇಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ.
ಇಳಿ, ಹೋಗು
१०. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : फलों, फूलों आदि का अच्छी तरह से पक या फूल चुकने के बाद सड़न की ओर प्रवृत्त होना।

उदाहरण : कल तक यह आम उतर जायगा।
सब्जी उतर रही है।

ಹಣ್ಣು, ಹೂವು ಮುಂತಾದವುಗಳು ಚನ್ನಾಗಿ ಹಣ್ಣಾಗಿ ಆಥವಾ ಹೂವು ಅರಳಿದ ನಂತರ ಕಾಯಾಗಿಲು ಬಲಿಯುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ನಾಳೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣು ಪಕ್ವವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಪಕ್ವವಾಗು, ಮಾಗು, ಹಣ್ಣಾಗು
११. क्रिया / अनैच्छिक क्रिया
    क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : कुछ वाद्ययंत्रों को जितना कसा, चढ़ा या तना रहना चाहिए उससे कसाव या तनाव का कम होना।

उदाहरण : जब ढोल, तबला, सारंगी आदि उतर जाय तो उसे तुरंत कस या चढ़ा लेना चाहिए।

पर्यायवाची : ढीला पड़ना, ढीला होना

ಕೆಲವು ವಾದ್ಯಯಂತ್ರಗಳ ತಂತಿಯನ್ನು ಎಳೆದು ಅಥವಾ ಬಿಗಿದು ಸುತ್ತುವುದರಿಂದ ಶೃತಿ ಸರಿಬರುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಡೋಲು, ತಬಲ, ಸಾರಂಗ ಮುಂತಾದವುಗಳ ದಾರ ಅಥವಾ ತಂತಿ ಸಡಿಲವಾದರೆ ಅದನ್ನು ತಕ್ಷಣ ಎಳೆದು ಹಾಕಬೇಕು.
ಸಡಿಲವಾಗು
१२. क्रिया / अनैच्छिक क्रिया
    क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : क्रमशः तैयार होने या बननेवाली चीजों का तैयार या बनकर काम में आने या बाजार में जाने के योग्य होना।

उदाहरण : बाग़ के पेड़-पौधों से फल-फूल उतर रहे हैं।
जुलाहे के करघे पर से थान और धोतियाँ उतरती हैं।

ಯಾವುದೋ ಒಂದು ತಯಾರಾಗು ಅಥವಾ ಮಾಡುವ ವಸ್ತುವನ್ನು ತಯಾರು ಮಾಡು ಅಥವಾ ಮಾಡಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಬರುವ ಅಥವಾ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಯೋಗಲು ಯೋಗ್ಯವಾಗಿ ಇರುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ತೋಟದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಗಿಡ-ಮರಗಳಲ್ಲಿ ಹಣ್ಣು-ಹೂವು ಅರಳಿ ನಿಂತಿದೆ.
ಅರಳಿ ನಿಲ್ಲು
१३. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / शारीरिक कार्यसूचक

अर्थ : कोई काम, व्यवसाय आदि शुरू करना या किसी विशेष कार्य-क्षेत्र में पदार्पण करना।

उदाहरण : पूँजीपति आजकल बैंकिंग कारोबार में भी उतर रहे हैं।

पर्यायवाची : आना

ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸ, ವ್ಯವಸಾಯ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವುದು ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯ-ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಮೋಹನನು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗೆ ಇಳಿಯುತ್ತಿದ್ದಾನೆ.
ಇಳಿ, ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡು
१४. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : उतर जाना या न रहना या किसी उच्च स्तर या स्थिति से अपने नीचे वाले सामान्य या स्वाभाविक स्तर, स्थिति आदि की ओर आना।

उदाहरण : आज सुबह ही इसका बुखार टूटा।
घंटों बाद मनोज का नशा टूटा।

पर्यायवाची : टूटना

ಕೆಳಗೆ ಇಳಿಯುವ ಅಥವಾ ಯಾವುದಾದರು ಮೇಲಿನ ಸ್ತರದಿಂದ ಕೆಳಗಿನ ಸ್ತರಕ್ಕೆ ಇಳಿಯುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಎಷ್ಟೋ ಗಂಟೆಗಳ ನಂತರ ಮನೋಜನ ನಶೆ ಇಳಿಯಿತು.
ಇಳಿ, ಕುಂದು, ಕೆಳಗೆ ಬರು

Wear off or die down.

The pain subsided.
lessen, subside
१५. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : किसी अंकित नियत या स्थिर स्तर से नीचे आना।

उदाहरण : बच्चे का कक्षा में स्तर उतर रहा है।
अचानक गवैये का स्वर उतर गया।

ಯಾವುದೋ ಒಂದು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಬರುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಮಗು ತರಗತಿಯಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಬರುತ್ತಿದೆ.
ಅನುತ್ತೀರ್ಣವಾಗು, ಕೆಳಗೆ ಬರುವ, ನಪಾಸಾಗು
१६. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : देवता का मनुष्य आदि संसारी प्राणियों के रूप में धरती पर आना।

उदाहरण : जब पृथ्वी पर पाप बढ़ जाता है तब भगवान अवतार लेते हैं।
समय-समय पर अनेक अलौकिक महापुरुष इस लोक में उतरते रहते हैं।

पर्यायवाची : अवतरना, अवतरित होना, अवतार लेना, प्रकट होना, प्रकटना, प्रगटना, प्रघटना

ದೇವತೆಗಳು ಮನುಷ್ಯರ ರೂಪ ಪಡೆದು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಜನ್ಮ ತಾಳುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಪಾಪ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಾ ಹೋದಗ ಭಗವಂತನು ಅವತಾರವೆತ್ತುತ್ತಾನೆ.
ಅವತಾರ ವೆತ್ತು, ಪ್ರಕಟವಾಗು, ಭೂಮಿಗಿಳಿ
१७. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : कहीं आश्रय लेना।

उदाहरण : हम जब भी दिल्ली जाते हैं, शर्माजी के यहाँ रुकते हैं।

पर्यायवाची : टिकना, ठहरना, रहना, रुकना

ಎಲ್ಲೋ ಒಂದು ಕಡೆ ಆಶ್ರಯ ಪಡೆಯುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ನಾವು ಯಾವಾಗ ದೆಹಲಿಗೆ ಹೋದರು ಶರ್ಮ ಅವರ ಮನೆಯಲ್ಲೆ ಇಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ.
ಇಳಿದುಕೊ, ಉಳಿದುಕೊ, ಟಿಕಾಣಿ ಹೂಡು, ನೆಲಸು
१८. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / शारीरिक कार्यसूचक

अर्थ : सवारी आदि से बाहर निकलना या वाहन से जमीन पर आना।

उदाहरण : वह बस से धीरे-धीरे उतरा।
ट्रक से माल उतरा।

ಸಾವಾರಿಯಿಂದ ಕೆಳೆಗೆ ಇಳಿಯುವುದು ಅಥವಾ ವಾಹದಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಇಳಿಯುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಅವನು ಬಸ್ಸಿನಿಂದ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಕೆಳಗೆ ಇಳಿದ.
ಇಳಿ
१९. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : कैमरे में तस्वीर आदि का खिंच जाना।

उदाहरण : आपका फोटो खिंच गया है।

पर्यायवाची : आना, खिंचना, खिचना, बनना

ಛಾತಾಚಿತ್ರ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ನಿಮ್ಮ ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ತೆಗೆದಾಯಿತು.
ತೆಗೆ
२०. क्रिया / अनैच्छिक क्रिया
    क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : किसी पद या स्थान से खिंच, खिसक या गिरकर अथवा किसी अन्य प्रकार से अलग होकर नीचे आना।

उदाहरण : बकरे की खाल उतर गई है।
वह अपने दुर्व्यवहार के कारण मेरे चित्त पर से उतरा है।

ಯಾವುದೇ ಪದವಿ ಅಥವಾ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಇಳಿಸುವ ಅಥವಾ ಚ್ಯುತಿ ಅಥವಾ ಬೇರೆ ಯಾವುದೋ ಪ್ರಕಾರದಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಬರುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ರಮೇಶ್ ಮಂತ್ರಿಯ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಇಳಿದನು.
ಕೆಳಗೆ ಇಳಿ
२१. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : मिली, सटी या लगी हुई चीज़ आदि का अलग होना।

उदाहरण : कमीज़ का बटन निकल गया है।
क़िताब के पन्ने निकल रहे हैं।
सीलन के कारण दीवार का सीमेंट उधड़ रहा है।

पर्यायवाची : अलग होना, उकलना, उकिड़ना, उकिलाना, उखड़ना, उखरना, उचटना, उचड़ना, उचरना, उधड़ना, टूटना, निकलना, पृथक होना

ಅಂಟಿಸಿರುವ, ಸೇರಿಸಿರುವ ಅಥವಾ ಮೇಲೆ ಹಚ್ಚಿರುವ ವಸ್ತು ಇತ್ಯಾದಿ ಬಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಹೋಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಪುಸ್ತಕದ ಹಾಳೆ ಕಿತ್ತುಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದೆ.
ಕಿತ್ತು ಬರು, ಬಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಬರು, ಹರಿದು ಬರು

Come apart.

The two pieces that we had glued separated.
divide, part, separate
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।