पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से बल शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

बल   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुण

अर्थ : कोई ऐसा तत्व जो कोई कार्य करता, कराता या क्रियात्मक रूप में अपना प्रभाव दिखलाता हो।

उदाहरण : इस कार्य के दौरान आपकी शक्ति का पता चल जायेगा।

पर्यायवाची : अवदान, कुव्वत, कूवत, क्षमता, ज़ोर, जोर, ताकत, ताक़त, दम, दम-खम, दम-ख़म, दमखम, दमख़म, दाप, पावर, बूता, वयोधा, वाज, वीर्या, वृजन, शक्ति, सत्त्व, सत्व, हीर

ಯಾವುದೇ ತತ್ವವು ಏನೇ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ, ಮಾಡಿಸುವ ಅಥವಾ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಪ್ರಭಾವ ತೋರಿಸುವುದು

ಈ ಕೆಲಸದ ನಂತರ ನಿಮ್ಮ ಶಕ್ತಿ ಎಷ್ಟಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ
ಕ್ಷಮತೆ, ತಾಕತ್, ದರ್ಪ, ಧಮ್, ಬಲ, ಶಕ್ತಿ

The property of being physically or mentally strong.

Fatigue sapped his strength.
strength
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त

अर्थ : वह शक्ति जिससे हम किसी से कुछ करवा सकते हैं।

उदाहरण : उन पर हमारा कोई ज़ोर नहीं है।

पर्यायवाची : काबू, ज़ोर, जोर

ಯಾವುದೋ ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ನಮಗೆ ಬೇಕಾದ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮತ್ತೊಬ್ಬರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು

ಅದರ ಮೇಲೆ ನಮಗೆ ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕಾರವಿಲ್ಲ.
ಅಧಿಕಾರ, ಬಲ, ವಶ, ಹತೋಟಿ

A force that compels.

The public brought pressure to bear on the government.
pressure
३. संज्ञा / समूह

अर्थ : युद्ध हेतु प्रशिक्षित और अस्त्र-शस्त्र से सजे हुए सैनिकों या सिपाहियों का समूह।

उदाहरण : भारतीय सेना ने शत्रुओं के छक्के छुड़ा दिए।

पर्यायवाची : अनीक, घैंसाहर, धात्री, फ़ौज, फौज, यूथ, लशकर, लश्कर, वरूथ, वरूथिनी, वाहिनी, सेना

ಯುದ್ಧದ ಕಾರಣ ಪ್ರಶಿಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ಅಸ್ತ್ರ-ಶಸ್ತ್ರವನ್ನು ಧರಿಸಿಕೊಂಡು ಸೈನಿಕರು ಅಥವಾ ಸಿಪಾಯಿಗಳು ಸಮೂಹಗೊಂಡಿರುವುದು

ಭಾರತೀಯ ಸೈನಿಕರು ಶತ್ರುವನ್ನು ಸೋಲಿಸಿಬಿಟ್ಟರು.
ದಂಡು ಯೋಧ, ರಕ್ಷಕಪಡೆ, ವೀರ, ಸಿಪಾಯಿ, ಸೇನ, ಸೇನೆ, ಸೈನ್ಯ

The military forces of a nation.

Their military is the largest in the region.
The military machine is the same one we faced in 1991 but now it is weaker.
armed forces, armed services, military, military machine, war machine
४. संज्ञा / समूह

अर्थ : राज्य या शासन के सशस्त्र सैनिकों आदि का वर्ग जिसकी सहायता से युद्ध, रक्षा, शांतिस्थापना आदि कार्य होते हैं।

उदाहरण : हमारे राज्य का पुलिस बल बहुत सशक्त है।

पर्यायवाची : फोर्स

ರಾಜ್ಯ ಅಥವಾ ಶಾಸನದ ಸಶಸ್ತ್ರ ಸೈನಿಕ ವರ್ಗದ ಸಹಾಯದಿಂದ ಯುದ್ಧ, ರಕ್ಷಣೆ, ಶಾಂತಿಸ್ಥಾಪನೆ ಮೊದಲಾದ ಕಾರ್ಯಗಳು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ

ನಮ್ಮ ರಾಜ್ಯದ ಪೊಲೀಸ್ ದಳ ತುಂಬಾ ಶಿಸ್ತಿನಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.
ದಳ

Group of people willing to obey orders.

A public force is necessary to give security to the rights of citizens.
force, personnel
५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुण

अर्थ : किसी विशेष वस्तु आदि को दिया जाने वाला महत्त्व।

उदाहरण : मंत्री जी ने अपने भाषण में शिक्षा और परिवार नियोजन पर बल दिया।

पर्यायवाची : ज़ोर, जोर

ಯಾವುದೇ ವಿಷಯ, ವಸ್ತು ಮುಂತಾದವುಗಳಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವ ಮಹತ್ವ

ಮಂತ್ರಿಗಳು ತಮ್ಮ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಪರಿವಾರದ ನಿಯೋಜನಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ಕೊಟ್ಟರು.
ಒತ್ತು, ಪ್ರಾಮುಖ್ಯ

Special emphasis attached to something.

The stress was more on accuracy than on speed.
focus, stress
६. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म

अर्थ : रस्सी आदि में होने वाला घुमाव।

उदाहरण : किसी रस्सी में जितनी ऐंठन होती है वह उतनी ही मज़बूत होती है।

पर्यायवाची : उकेला, ऐंठ, ऐंठन, बटन, मरोड़

ಹಗ್ಗ ಮೊದಲಾದವುಗಳಲ್ಲಿರುವ ಹೊರಳಿಕೆ

ಯಾವ ಹಗ್ಗದಲ್ಲಿ ಸೆಟೆತವಿರುತ್ತದೆಯೋ ಆ ಹಗ್ಗ ಗಟ್ಟೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಸೆಟೆತ

A tortuous and twisted shape or position.

They built a tree house in the tortuosities of its boughs.
The acrobat performed incredible contortions.
contortion, crookedness, torsion, tortuosity, tortuousness
७. संज्ञा / अवस्था / भौतिक अवस्था
    संज्ञा / निर्जीव / वस्तु

अर्थ : वह संरचना जो किसी वस्तु के मुड़ जाने या सिकुड़ने पर बनती है।

उदाहरण : कपड़ों की सिकुड़न इस्तरी करके हटाई जाती है।

पर्यायवाची : ऊर्मि, शिकन, सल, सलवट, सिकुड़न, सिलवट

ಮುದುರು ಮುದುರಾಗಿರುವ ಬಟ್ಟೆಗಳು

ಸುಕ್ಕು ಸುಕ್ಕಾದ ಬಟ್ಟಯನ್ನು ಇಸ್ತ್ರಿ ಮಾಡಿದರೆ ಸುಕ್ಕೆಲ್ಲಾ ಹೋಗುತ್ತದೆ.
ಮುದುರು, ಸುಕ್ಕು

An irregular fold in an otherwise even surface (as in cloth).

pucker, ruck
८. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु

अर्थ : ऐसा आधार या आश्रय जिसके सहारे अपने बूते या शक्ति से बढ़कर कोई काम किया जाता है।

उदाहरण : बच्चा घुटनों के बल चलने लगा है।

९. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : कृष्ण के बड़े भाई जो रोहिणी के पुत्र थे।

उदाहरण : बलराम शेषनाग के अवतार माने जाते हैं।

पर्यायवाची : अच्युताग्रज, अहीश, एककुंडल, कामपाल, कूटहंता, कूटहन्ता, तालकेतु, तालभृत, तालांक, दाऊ, प्रपाली, प्रियमधु, फाल, बकबैरी, बकवैरी, बलदाऊ, बलदेव, बलभद्र, बलराम, मधुप्रिय, यमुनाभिद्, रेवतीरमण, रेवतीश, लांगली, वज्रदेह, संकर्षण, संवर्त्त, सीताधर, सीरी, सौनंदी, सौनन्दी, हलधर

Elder brother of Krishna. An incarnation of Vishnu.

balarama
१०. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : एक असुर।

उदाहरण : बल का वर्णन पुराणों में मिलता है।

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।