पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से आदर्श शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

आदर्श   विशेषण, तत्सम

व्युत्पत्ति : संस्कृतम् [ आ √दृश् (देखना) + घञ् ]

१. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसके रूप, गुण आदि का अनुकरण किया जाए या जो संपूर्णता या उत्तमता का अच्छा मानक हो।

उदाहरण : मालवीयजी एक आदर्श व्यक्ति थे।

ಯಾವುದರ ರೂಪ, ಗುಣ ಮೊದಲಾದವುಗಳ ಅನುಕರಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆಯೋ ಅಥವಾ ಯಾವುದು ಸಂಪೂರ್ಣತೆ ಅಥವಾ ಉತ್ತಮತೆಯ ಒಳ್ಳೆಯ ಸೂಚಕವೋ

ಮಾಲವಿಯಾಜಿ ಒಬ್ಬ ಆದರ್ಶ ವ್ಯಕ್ತಿ.
ಆದರ್ಶ, ಆದರ್ಶದ, ಆದರ್ಶದಂತ, ಆದರ್ಶದಂತಹ

Conforming to an ultimate standard of perfection or excellence. Embodying an ideal.

ideal

आदर्श   संज्ञा, पुल्लिंग, तत्सम

व्युत्पत्ति : संस्कृतम् [ आ √दृश् (देखना) + घञ् ]

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / बोध

अर्थ : कुछ ऐसे उच्च सिद्धान्त जिनको मनुष्य अपने जीवन में अपनाता है और उस पर ही चलना ठीक मानता है।

उदाहरण : सब के अपने-अपने आदर्श होते हैं।

पर्यायवाची : असूल, उसूल

ಇನ್ನೊಬ್ಬರಿಗೆ ಮಾದರಿಯಾಗುವಂತಹ

ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರು ಯುವಜನತೆಗೆ ಆದರ್ಶ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಆದರ್ಶ, ಆದರ್ಶಪ್ರಾಯ

A rule or standard especially of good behavior.

A man of principle.
He will not violate his principles.
principle
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / मनोवैज्ञानिक लक्षण

अर्थ : वह कार्य, व्यक्ति आदि जो आदर्श रूप हो और जिसका अनुकरण करना नैतिक हो।

उदाहरण : भगवान राम का कार्य आधुनिक युग के लिए एक उदाहरण है।

पर्यायवाची : उदाहरण, मिसाल

ಆ ಕಾರ್ಯ, ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಆದರ್ಶ ರೂಪ ಮತ್ತು ಅವನನ್ನು ಅನುಕರಣೆ ಮಾಡುವ ನೀತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು

ಭಗವಂತ ರಾಮನ ಕಾರ್ಯಗಳು ಆಧುನಿಕ ಯುಗಕ್ಕೆ ಒಂದು ಉದಾರಣೆ.
ಉದಾಹರಣೆ, ಉಪಮೆ, ಗಾದೆಯ ಮಾತು, ದೃಷ್ಟಾಂತ, ನಾಣ್ನುಡಿ, ಮಾದರಿ

A standard or typical example.

He is the prototype of good breeding.
He provided America with an image of the good father.
epitome, image, paradigm, prototype
३. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु

अर्थ : वह जिसे देखकर उसके अनुसार वैसा ही कुछ किया या बनाया जाए।

उदाहरण : वैज्ञानिकों ने पक्षियों को नमूना मानकर हवाई जहाज़ का निर्माण किया।

पर्यायवाची : उदाहरण, नमूना, प्रारूप

ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅಥವಾ ವಿಷಯ, ಸಂಗತಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲಿಕ್ಕೆ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿರುವುದು

ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಪಕ್ಷಿಯನ್ನು ನಮೂನೆಯಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ವಿಮಾನವನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದರು.
ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆ, ನಮೂನೆ, ಮಾದರಿ

A model considered worthy of imitation.

The American constitution has provided a pattern for many republics.
pattern
४. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : वह शीशा जिसमें मुँह आदि देखते हैं।

उदाहरण : कुछ लड़कियाँ अपने पर्स में दर्पण रखती हैं।

पर्यायवाची : अदर्श, आइना, आईना, आबगीन, आरस, आरसी, दरपन, दर्पण, मंकुर, शीशा

ಆ ದರ್ಪಣಕನ್ನಡಿಯಲ್ಲಿ ಮುಖ ಎಲ್ಲವೂ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ

ಕೆಲವು ಹುಡಿಗಿಯರು ತಮ್ಮ ಕೈಚೀಲಪರ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡಿಯನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ.
ಕನ್ನಡಿ, ದರ್ಪಣ, ಪ್ರತಿಬಿಂಬವನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಸಾಧನ, ಮುಕುರ

Polished surface that forms images by reflecting light.

mirror
५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / संप्रेषण

अर्थ : किसी विषय का कुछ विस्तार से किया हुआ वर्णन।

उदाहरण : वह रामायण की टीका लिख रहा है।

पर्यायवाची : टीका, तफ़सीर, व्याख्या

ಯಾವುದೋ ವಿಚಾರವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಮಾಡುವ ವರ್ಣನೆ

ಅವನು ರಾಮಯಣವನ್ನು ಕುರಿತು ಟೀಕೆಯನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದ.
ಟಿಪ್ಪಣಿ, ಟೀಕೆ, ವಿಮರ್ಶೆ
६. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : पृथ्वी या खगोल के किसी भाग की स्थिति आदि के विचार से बनाया हुआ उसका सूचक वह चित्र जिसमें देश, नगर, नदी, पहाड़ आदि दिखाए गए हों।

उदाहरण : यह भारत का राजनैतिक मानचित्र है।

पर्यायवाची : नकशा, नक़्शा, नक्शा, नक्सा, मानचित्र

ಪೃಥ್ವಿ ಅಥವಾ ಖಗೋಳದ ಯಾವುದಾದರು ಭಾಗದ ಸ್ಥಿತಿಗಳ ವಿಚಾರದಿಂದ ಮಾಡಿರುವಂತಹ ಅದರ ಸೂಚಕವಾದ ಚಿತ್ರ ಅದರಲ್ಲಿ ದೇಶ, ನಗರ, ನದಿ, ಬೆಟ್ಟ ಮೊದಲಾದವುಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ

ಇಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ರಾಜನೈತಿಕವಾದ ರೂಪರೇಶೆ ಇದೆ.
ಆಕೃತಿ, ಚಿತ್ರ, ನಕಾಶ, ನಕಾಶೆ, ನಕಾಶೆ ಆಕೃತಿ, ನಕ್ಷಾ, ನಕ್ಷೆ, ರೂಪರೇಶೆ, ರೇಖಾ ಚಿತ್ರ, ರೇಖಾಕೃತಿ

A diagrammatic representation of the earth's surface (or part of it).

map
७. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : लेख आदि का अक्षरशः स्वरूप।

उदाहरण : परीक्षा प्रमाण पत्र की एक और प्रति के लिए विद्यालय में आवेदन दिया है।

पर्यायवाची : अनुलिपि, कापी, कॉपी, नकल, नक़ल, प्रति, प्रतिलिपि, प्रतिलेख

ಪತ್ರ ಅಥವಾ ಲೇಖನೆ ಮೊದಲಾದವುಗಳ ಅಕ್ಷರಶಃ ಸ್ವರೂಪ

ಪರೀಕ್ಷಾ ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರದ ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರತಿಯನ್ನು ನೀಡುವಂತೆ ವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಆವೇದನೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ.
ಕಾಪಿ, ನಕಲು, ಪ್ರತಿ, ಪ್ರತಿಲಿಪಿ

A reproduction of a written record (e.g. of a legal or school record).

copy, transcript
८. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : देखने की क्रिया।

उदाहरण : बेटे को देखने से पहले ही उसने अपनी आँखें मूँद ली।

पर्यायवाची : अवकलन, अवक्खन, अवलोकन, आलोकन, आलोचन, ईक्षण, ईक्षा, ईखन, ईछन, ताकना, देखना, निरखना, निहारना, विलोकना, विलोकनि

ನೋಡುವ ಕ್ರಿಯೆ

ನಾನು ಮೈಸೂರು ದಸರಾದಲ್ಲಿ ಜಂಬೂ ಸವಾರಿ ನೋಡಿದೆ.
ನೋಡುವುದು

The act of directing the eyes toward something and perceiving it visually.

He went out to have a look.
His look was fixed on her eyes.
He gave it a good looking at.
His camera does his looking for him.
look, looking, looking at
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।