पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से सावित्र शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

सावित्र   विशेषण

१. विशेषण / संबंधसूचक

अर्थ : सविता अर्थात् सूर्य-संबंधी।

उदाहरण : सौर्य ऊर्जा का कई तरह से उपयोग किया जाता है।
मंदिर में पंचकुंडीय सावित्र होम चल रहा है।

पर्यायवाची : सौर्य

ಸವಿತಾ ಅರ್ಥಾಥ ಸೂರ್ಯ-ಸಂಬಂಧಿ

ಶೌರ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹಲವಾರ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರ.
ಶೌರ ಶಕ್ತಿ

Relating to or derived from the sun or utilizing the energies of the sun.

Solar eclipse.
Solar energy.
solar

सावित्र   संज्ञा

१. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : हिन्दू धर्मग्रंथों में वर्णित एक देवता।

उदाहरण : वेदों में भी सूर्यदेव की पूजा का विधान है।

पर्यायवाची : अंशुमान, अंशुमाली, अधिरथी, अरविंदबंधु, अरविन्दबन्धु, अर्क, अर्जमा, अर्णव, अर्यमा, अर्य्यमा, अविनीश, अह, अहस्पति, आदित्य, आदिदेव, कालेश, कुवम, केश, खगपति, गभस्ति, गभस्तिपाणि, गभस्तिहस्त, गविष्ठ, गोकर, चक्रबंधु, चक्रबन्धु, चक्रबांधव, चक्रबान्धव, चित्रभानु, जगत्साक्षी, ज्वालमाली, तरणि, तीक्ष्णरश्मि, तीक्ष्णांशु, तुंगीश, त्रयीतन, त्रयीमय, त्विषामीश, दनमणि, दिनकर, दिनमणि, दिवसकर, दिवसकृत, दिवसनाथ, दिवसभर्ता, दिवसमणि, दिवसेश, दिवसेश्वर, दिवस्पति, दिवामणि, दिवावसु, दिव्यांशु, दीप्तकिरण, दुड़ियंद, द्यु-पति, द्यु-मणि, द्युपति, द्युम्न, नभश्चक्षु, नभस्मय, पचत, पद्मगर्भ, प्रजादार, प्रजाध्यक्ष, भट्टारक, भानु, भास्कर, भूताक्ष, मरीची, मार्तंड, मार्तण्ड, मिहिर, यमसू, वरेय, वृषाकपि, वेदवादन, वेदात्मा, वेदोदय, वेध, वेधा, सहस्रकिरण, सहस्रगु, सूर्य, सूर्य देव, सूर्य देवता, सूर्यदेव, हेमकर, हेममाली

ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ವರ್ಣಿತವಾಗಿರುವ ದೇವರು

ವೇದಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸೂರ್ಯ ದೇವನ ಪೂಜಾ ವಿಧಾನವಿದೆ.
ಆಧಿತ್ಯ, ದಿನಕರ, ದಿನಮಣಿ, ದಿವಾಕರ, ದ್ಯುತಿಕರ, ಪ್ರಭಾಕರ, ಭಾನು, ಭಾಸ್ಕರ, ಮಾರ್ತಂಡ, ಮಾರ್ತಾಂಡ, ರವಿ, ಸೂರ್ಯ ದೇವ, ಸೂರ್ಯ-ದೇವ, ಸೂರ್ಯದೇವ

An important god of later Hinduism. The sun god or the sun itself worshipped as the source of warmth and light.

surya
२. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : एक प्रकार के वैदिक देवता।

उदाहरण : वेदों में वसुओं की संख्या आठ बताई गई है।

पर्यायवाची : आदित्य, वसु

A deity worshipped by the Hindus.

hindu deity
३. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी / व्यक्ति

अर्थ : हिंदुओं के चार वर्णों में से पहले वर्ण का मनुष्य।

उदाहरण : पंडित श्याम नारायण एक श्रेष्ठ ब्राह्मण हैं।
आज का ब्राह्मण अपने कर्म से विचलित होता जा रहा है।
ब्राह्मणों की उत्पत्ति अग्नि से मानी गई है।

पर्यायवाची : अनलमुख, आग्नेय, इरेश, त्रयीमुख, द्विज, द्विजपति, द्विजाति, द्विजेंद्र, द्विजेन्द्र, द्विजेश, नृदेव, नृदेवता, पंडित, बाम्हन, ब्रह्मण, ब्राह्मण, भू-देव, भू-देवता, भू-सुर, भूदेव, भूदेवता, भूमिदेव, भूसुर, महिदेव, माहन, माहनीय, मैत्र, योगचक्षु, लहेर, वर्णज्येष्ठ, विप्र, वेदगर्भ, वेदाधिदेव, शिखी

ಹಿಂದೂಗಳ ಪ್ರಕಾರ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಣದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ವರ್ಣ ಮನುಷ್ಯ

ಶ್ಯಾಮ್ ನಾರಾಯಣ ಪಂಡಿತರು ಒಬ್ಬ ಶೇಷ್ಠ ಬ್ರಹ್ಮಣರು ಈ ದಿನ ಬ್ರಹ್ಮಣರು ಮಾಡಿದ ಕೆಲಸದಿಂದ ವಿವಲಿತರಾಗಿ ಹೋಗಿದ್ದಾರೆ ಬ್ರಹ್ಮಣರು ಹುಟ್ಟುವುದು ಅಗ್ನಿಯಿಂದ ಎಂದು ನಂಬುವರು
ದ್ವಿಜ, ಪಂಡಿತರು, ಬ್ರಹ್ಮಣ, ವಿಪ್ರ, ವೈದೀಕರು

A member of the highest of the four Hindu varnas.

Originally all brahmans were priests.
brahman, brahmin
४. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : सूर्य के पुत्र।

उदाहरण : वे सावित्र की उपासना करते थे।

An important Hindu god. The sun in its life-giving aspect.

savitar
५. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : कुंती का सबसे बड़ा पुत्र जो बहुत दानी था और जिसके जन्म लेते ही कुंती ने उसे त्याग दिया था।

उदाहरण : कर्ण की दानवीरता की कहानी आज भी लोग बड़े चाव से सुनते एवं पढ़ते हैं।

पर्यायवाची : अंगराज, अरुणात्मज, अर्कज, अर्कतनय, कर्ण, कानीन, पातंगी, रविनंद, रविनंदन, रविनन्द, रविनन्दन, राधातनय, राधेय, वृषण, वैकर्तन, सूतज, सूततनय, सूतपुत्र

ಕುಂತಿಯ ದೊಡ್ಡ ಮಗ ದೊಡ್ಡ ದಾನಿಯಾಗಿದ್ದನು ಮತ್ತು ಅವನಿಗೆ ಜನ್ಮ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೇಯೇ ಕುಂತಿ ಅವನನ್ನು ತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿದಳು

ಕರ್ಣನ ಧಾನವೀರತೆಯ ಕಥೆಯನ್ನು ಇಂದಿಗೂ ಕೂಡ ಜನರು ತುಂಬಾ ಆಸಕ್ತಿಯಿಂದ ಕೇಳುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೂ ಓದುತ್ತಾರೆ.
ಅಂಗರಾಜ, ಕರ್ಣ, ಕಾನೀನ, ಸೂತಪುತ್ರ

An imaginary being of myth or fable.

mythical being
६. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / सामाजिक कार्य
    संज्ञा / निर्जीव / घटना / सामाजिक घटना

अर्थ : वह संस्कार जिसके अंतर्गत बालक को यज्ञोपवीत धारण कराया जाता है।

उदाहरण : मेरा उपनयन संस्कार नौ वर्ष की अवस्था में हुआ था।

पर्यायवाची : आनयन, उपनयन, उपनयन संस्कार, जनेऊ, यज्ञोपवीत संस्कार

ಈ ಸಂಸ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಮಗುವಿಗೆ ಯಜ್ಞೋಪವೀತವನ್ನು ಧಾರಣೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ

ನನ್ನ ಯಜ್ಞೋಪವೀತ ಸಂಸ್ಕಾರವು ಒಂಭತ್ತನೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಆಯಿತು.
ಯಜ್ಞೋಪವೀತ ಸಂಸ್ಕಾರ, ಯಜ್ಞೋಪವೀತ-ಸಂಸ್ಕಾರ

Any customary observance or practice.

rite, ritual
७. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु

अर्थ : वह पवित्र सूत्र जो उपनयन संस्कार के बाद ब्राह्मण या क्षत्रिय बालक धारण करते हैं।

उदाहरण : पंडितजी मोटा जनेऊ धारण किए हुए थे।

पर्यायवाची : उपवीत, जनेऊ, ब्रह्मसूत्र, यज्ञसूत्र, यज्ञोपवीत

ಬಹ್ರಣ ಅಥವಾ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಬಾಲಕರು ಪವಿತ್ರವಾದ ದಾರವನ್ನು ಉಪನಯನ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಧರಿಸುವರು

ಪೂಜಾರಿ ದೊಡ್ಡ ಜನವಾರವನ್ನು ಧರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.
ಉಪವೀತ, ಜನವಾರ
८. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : एक तरह का प्राचीन अस्त्र।

उदाहरण : शत्रु पर उन्होंने सावित्र से वार किया।

९. संज्ञा / सजीव / वनस्पति / वृक्ष

अर्थ : एक पेड़ जिसके गोल, खट्टे फल खाने और दवा के काम में आते हैं।

उदाहरण : आँधी में इस आँवले की एक डाल टूट गयी।

पर्यायवाची : अकरा, अमला, अमृतफला, अमृता, आँवला, आँवला वृक्ष, आंवला, आमलक, आमला, करमर्द, करमर्दक, दिव्या, धात्री, माकंदी, माकन्दी, रोचनी, वल्वग, विलोमी, वृष्यफला, वृष्या, शिवा, श्रीफली

ಒಂದು ಗಿಡದ ಗೋಲಾಕಾರದ, ಹುಳಿಯಾದ ಹಣ್ಣು ತಿನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಔಷಧಿಯ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ

ಬಿರುಗಾಳಿಗೆ ನೆಲ್ಲೀಕಾಯಿಯ ಕೊಂಬೆ ಮುರಿದು ಹೋಯಿತು.
ಆಮಲಕ ಗಿಡ, ಆಮಲಕ-ಗಿಡ, ಆಮ್ಲಕ ಗಿಡ, ಆಮ್ಲಕ-ಗಿಡ, ನೆಲ್ಲಿ ಕಾಯಿ ಗಿಡ, ನೆಲ್ಲಿಕಾಯಿ ಗಿಡ, ನೆಲ್ಲೀ ಕಾಯಿ ಗಿಡ, ನೆಲ್ಲೀಕಾಯಿ ಗಿಡ

A tall perennial woody plant having a main trunk and branches forming a distinct elevated crown. Includes both gymnosperms and angiosperms.

tree
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।