पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से चाल शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

चाल   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म

अर्थ : चलने का ढंग।

उदाहरण : तुम यों टेढ़ी-मेढ़ी चाल से क्यों चल रहे हो?

ನಡೆಯುವ ರೀತಿ

ನೀನು ಸೊಟ್ಟಂಪಟ್ಟವಾಗಿ ಏಕೆ ನಡೆಯುವೆ?
ನಡೆ, ಬರುತ್ತಿರುವೆ, ಸಾಗು

Manner of walking.

He had a funny walk.
manner of walking, walk
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / संकल्पना

अर्थ : वह विचार, प्रथा या क्रम जो बहुत दिनों से प्रायः एक ही रूप में चला आया हो।

उदाहरण : हर समाज की वैवाहिक परंपरा भिन्न होती है।

पर्यायवाची : अनुसार, अवतरणिका, अवतरणी, इतिकर्तव्यता, क़ायदा, कायदा, चलन, दस्तूर, नियम, परंपरा, परम्परा, परिपाटी, प्रथा, युक्ति, रस्म, रस्म रिवाज, रस्म व रिवाज, रस्म-रिवाज, रस्मो रिवाज, रस्मो रिवाज़, रस्मो-रिवाज, रस्मो-रिवाज़, रिवाज, रीति, रीति रस्म, रीति रिवाज, रीति-रस्म, रीति-रिवाज, सिलसिला

ಯಾವುದೇ ಆಚರಣೆ, ಕ್ರಿಯೆ, ಕೆಲಸ ಮುಂತಾದವುಗಳು ತುಂಬಾ ದಿನದಿಂದ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಬಂದಿರುವುದು ಅಥವಾ ಪಾರಂಪರಿಕವಾಗಿ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಬಂದಿರುವ ಕ್ರಿಯಾವಿಧಿಗಳು

ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನರಲ್ಲಿ ವೈವಾಹಿಕ ಮತಾಚರಣೆ ತುಂಬಾ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಕರ್ಮ, ಧಾರ್ಮಿಕವಿಧಿ, ಮತಾಚರಣೆ, ಸಂಸ್ಕಾರ

A specific practice of long standing.

custom, tradition
३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : शतरंज,ताश चौरस आदि के खेल में, पत्ता या मोहरा दाँव पर रखने या आगे बढ़ाने की क्रिया।

उदाहरण : चाल चलने की आपकी बारी है।

ಪಗಡೆ, ಇಸ್ಪೀಟು ಮುಂತಾದವುಗಳ ಆಟದಲ್ಲಿ ಕಾಯಿ ಅಥವಾ ದಾಳದಿಂದ ಆಟವನ್ನು ಆಡುವರು ಅಥವಾ ಮುಂದೆ ನಡೆಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ

ಆಡುವ ಸರಥಿ ಈಗ ನಿಮ್ಮದು.
ಆಡುವ

(game) a player's turn to take some action permitted by the rules of the game.

move
४. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : व्यवहार की वह प्रकृति जो लगातार दोहराव से प्राप्त होती है।

उदाहरण : उसे प्रतिदिन सुबह जल्दी जगने की आदत है।

पर्यायवाची : अभ्यास, आदत, चरित्र, टेव, ढब, परन, परनि, बान, सुभाव, स्वभाव

ವ್ಯವಹಾರದ ಪ್ರಕೃತಿಸ್ವಭಾವ ನಿರಂತರತೆಯ ಕಾರಣ ದ್ವಿಗುಣಿತ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗುತ್ತದೆ

ಅವನಿಗೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಬೆಳಗ್ಗೆ ಬೇಗ ಏಳುವ ಅಭ್ಯಾಸವಿದೆ.ಜಗಳವನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಅವನ ಸ್ವಭಾವ.
ಅಭ್ಯಾಸ, ಆಚರಣೆ, ಕಾರ್ಯ, ಚಟ, ಚರಿತ್ರೆ, ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ, ನಡವಳಿ, ಮಾಡಿದ್ದು, ರೂಢಿ, ವಾಡಿಕೆ, ಸ್ವಭಾವ
५. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति
    संज्ञा / समूह

अर्थ : अनेक परिवारों के रहने के लिए बनाई गई आपस में सटी हुई मकानों की कतारें।

उदाहरण : मुम्बई में जगह की कमी के कारण लोग चालों में रहते हैं।

ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಮನೆಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಆವಾರ ಅಥವಾ ಪ್ರದೇಶ

ಬೊಂಬಾಯಿಯಂತಹ ಮಹಾನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಗದ ಕೊರೆತೆ ಇರುವ ಕಾರಣ ಜನರು ವಠಾರದಲ್ಲಿ ವಾಸಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ವಠಾರ
६. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : सामाजिक संबंधों में औरों के साथ किया जाने वाला आचरण।

उदाहरण : उसका व्यवहार अच्छा नहीं है।

पर्यायवाची : अचार, आचरण, आचार, आचार व्यवहार, आचार-व्यवहार, चाल-चलन, चाल-ढाल, ढब, तरीकत, तरीक़त, तौर तरीक़ा, तौर तरीका, तौर-तरीक़ा, तौर-तरीका, तौरतरीक़ा, तौरतरीका, बरताव, बर्ताव, बात-व्यवहार, ब्यवहार, रंग-ढंग, रवैया, वतीरा, वर्त्ताव, व्यवहार, शील, सलीक़ा, सलीका, सलूक

ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳ ಜತೆ ಇರುವ ನಡೆ ನುಡಿ

ಅವನ ನಡವಳಿಕೆ ಚೆನ್ನಾಗಿಲ್ಲ.
ಆಚಾರ-ವಿಚಾರ, ನಡವಳಿಕೆ, ನಡಾವಳಿ, ವರ್ತನೆ

Manner of acting or controlling yourself.

behavior, behaviour, conduct, doings
७. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति
    संज्ञा / निर्जीव / स्थान / भौतिक स्थान
    संज्ञा / भाग

अर्थ : चूने, कंकड़ आदि से बनी हुई घर की छाजन।

उदाहरण : छत के ऊपर बच्चे खेल रहे हैं।

पर्यायवाची : छत, छत्त

ಸುಣ್ಣ ಮತ್ತು ಬೆಣಚುಗಲ್ಲು ಮುಂತಾದವುಗಳಿಂದ ಮಾಡಿದ ಮನೆಯ ಮೇಲ್ ಚಾವಣಿ

ಮನೆಯ ಮಾಳಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಮಕ್ಕಳು ಆಟವಾಡುತ್ತಿದ್ದರು
ಚಾವಣಿ, ಮಾಳಿಗೆ

A protective covering that covers or forms the top of a building.

roof
८. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : चलने की क्रिया।

उदाहरण : उसने आगे व्यवधान देखकर गाड़ी की गति को रोकने का प्रयत्न किया।

पर्यायवाची : अमनि, अर्वण, गति, रफ़्तार, रफ्तार

ನಡೆಯುವ ಕ್ರಿಯೆ

ಅವನು ತುಂಬಾ ವೇಗ ಗತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತಾನೆ
ಗತಿ ಚಲನೆ, ವೇಗ

The act of changing location from one place to another.

Police controlled the motion of the crowd.
The movement of people from the farms to the cities.
His move put him directly in my path.
motion, move, movement
९. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / ज्ञान

अर्थ : प्रति इकाई समय में तय की गई दूरी।

उदाहरण : कार ९० किलोमीटर प्रति घण्टा की गति से चल रही है।

पर्यायवाची : गति, रफ़्तार, रफ्तार, रविश, वेग

ಪ್ರತಿ ಎರಡು ಗಂಟೆಗೆ ನಿಗದಿ ಪಡಿಸಿರುವ ದೂರ

ಕಾರು 90 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಹೋಗುತ್ತಿತ್ತು
ಗತಿ, ತ್ವರೆ, ರಭಸ, ವೇಗ

Distance travelled per unit time.

speed, velocity
१०. संज्ञा / निर्जीव / घटना / सामाजिक घटना

अर्थ : उत्सव, त्योहार आदि पर या किसी अन्य कारण से किसी स्थान पर बहुत से लोगों के आते-जाते रहने की क्रिया, अवस्था या भाव।

उदाहरण : मुहल्ले में चहल-पहल देखकर हम समझ गये की आज कोई उत्सव है।

पर्यायवाची : अबादानी, आबादानी, आवादानी, गहमा-गहमी, गहमागहमी, चहल पहल, चहल-पहल, चहलपहल, धूम, धूम धड़क्का, धूम-धड़क्का, धूम-धाम, धूमधड़क्का, धूमधाम, रौनक, रौनक़

ಉತ್ಸವಾ ಮುಂತಾದವುಗಳಗೆ ಜನರು ತಂಡೋಪ ತಂಡವಾಗಿ ಬರುತ್ತಾರೆ

ಮದುವೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಜನ ಸಂದಣಿ ಇರುವುದು.
ಜನ ಸಂದಣಿ
११. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पक्षी

अर्थ : एक प्रकार की चिड़िया जिसका गला और पंख नीले होते हैं।

उदाहरण : दशहरे के दिन नीलकंठ देखना शुभ माना जाता है।

पर्यायवाची : कालकंठ, कालकण्ठ, चाष, चाषपक्षी, तोकक, नीलकंठ, पुण्यदर्शन, शकुंत, शकुन्त, स्वर्णचूड़, स्वर्णचूड़क, स्वर्णशिख

ಒಂದು ತರಹದ ಹಕ್ಕಿ ಅದರ ಕತ್ತು ಮತ್ತು ರೆಕ್ಕೆ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದಾಗಿರುವುದು

ದಸಾರದಲ್ಲಿ ಹರಿಗ ಹಕ್ಕಿಯನ್ನು ನೋಡುವುದು ತುಂಬಾ ಶುಭವೆಂದು ನಂಬುವರು.
ಕಂಪುಕಂಠ, ಕಿಕೀದಿವಿ, ಚಾಷ, ನೀಗಿಕಂಠ, ಹರಿಗ
१२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कला
    संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : कुश्ती में विपक्षी को हराने या दबाने के लिए काम में लाई जानेवाली युक्ति।

उदाहरण : उसने एक ही दाँव में मोटे पहलवान को चित्त कर दिया।

पर्यायवाची : दाँव, दाव, दावँ, पेंच, पेच

ಕುಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ವಿರೋಧಿಯನ್ನು ಸೋಲಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಅಥವಾ ಕುಗ್ಗಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವಂತಹ ಒಂದು ಯುಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಉಪಾಯ

ಅವನು ಒಂದೇ ತಿರುವಿನಲ್ಲಿ ದಡಿಯ ಪೈಲ್ವಾನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದನು.
ಉಪಾಯ, ತಿರುವು, ತೊಡಕು, ಧೂರ್ತತನ, ಪೇಚ, ಪೇಚು, ಮೋಸ, ಯುಕ್ತಿ, ಸಿಕ್ಕುಳ್ಳ

A move made to gain a tactical end.

maneuver, manoeuvre, tactical maneuver, tactical manoeuvre
१३. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : घर की फूस आदि की छाजन।

उदाहरण : बरसात में छप्पर से पानी टपकने लगा।

पर्यायवाची : आगर, छप्पर, छाजन, छान, छानी, टप्पर

ಮನೆ ಮೇಲಿನ ಚಾವಣಿ

ಮಳೆ ಗಾಲದಲ್ಲಿ ಮನೆಯ ಮೇಲ್ಚಾವಣಿಯಿಂದ ನೀರು ತೊಟ್ಟಿಕ್ಕುತ್ತಿತ್ತು.
ಚಾವಣಿ, ತಡಿಕೆ, ಮುಚ್ಚಿಗೆ, ಮೇಲ್ಚಾವಣಿ

A house roof made with a plant material (as straw).

thatch, thatched roof
१४. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : कामयाबी पाने के लिए चालाकीपूर्वक लगाई जाने वाली युक्ति।

उदाहरण : उसने दाँव-पेच करके अध्यक्ष की कुर्सी हथिया ली।
मैं उसकी चाल समझ न सका।

पर्यायवाची : उठा पटक, उठा-पटक, उठापटक, एँच पेंच, एँच पेच, एँच-पेंच, एँच-पेच, एँचपेंच, एँचपेच, छक्का पंजा, छक्का-पंजा, दाँव पेंच, दाँव पेच, दाँव-पेंच, दाँव-पेच, पेंच, पेच

ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಚಾಲಾಕಿತನ ಅಥವಾ ಯುಕ್ತಿಯಿಂದ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ವಿಧಾನ

ಅವನು ಯುಕ್ತಿಯಿಂದ ಅಧ್ಯಕ್ಶನ ಸ್ಥಾನ ಗಿಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡನುನಾನು ಅವನ ತಂತ್ರ ಗುರುತಿಸಲಾರದೆ ಹೋದೆನು.
ಉಪಾಯ, ತಂತ್ರ, ಯುಕ್ತಿ, ಹೂಟ

A maneuver in a game or conversation.

gambit, ploy, stratagem
१५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / समय / अवधि

अर्थ : कहीं से चलने या प्रस्थान करने के लिए स्थिर किया हुआ दिन या मुहूर्त।

उदाहरण : दादी हमेशा चाल के अनुसार ही कहीँ आती-जाती हैं।

पर्यायवाची : चाला

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।