पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से ध्यान शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

ध्यान   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त

अर्थ : अंतःकरण या मन की वह वृति या शक्ति जो उसे किसी चीज या बात का बोध कराती, उसमें कोई धारणा उत्पन्न करती अथवा कोई स्मृति जाग्रत करती है।

उदाहरण : मैंने उन्हें एक बार देखा तो है पर उनकी आकृति अभी ध्यान में नहीं आ रही है।

पर्यायवाची : खयाल, ख़याल, ख़्याल, ख्याल, तसव्वर, तसव्वुर, तसौवर, नजर, नज़र, याद, सुध, सुधि, स्मृति

ಅಂತಃಕರಣ ಅಥವಾ ಮನಸ್ಸಿನ ಶಕ್ತಿ ಅವರಿಗೆ ಯಾವುದೋ ವಸ್ತು ಅಥವಾ ಮಾತು ಸ್ಮರಣೆಗೆ ಬರುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಬೇರೆ ರೀತಿಯ ಭಾವನೆ ಸಹ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುವುದು ಅಥವಾ ಯಾವುದೋ ಒಂದು ಘಟನೆಯನ್ನು ಜಾಗೃತವಾಗುವ ಹಾಗೆ ಮಾಡುವುದು

ನಾನು ಅವರನ್ನು ಒಂದು ಬಾರಿ ನೋಡಿದ್ದೇನೆ ಆದರೆ ಅವರ ಮುಖ ನನ್ನ ನೆನಪಿಗೆ ಬರುತ್ತಿಲ್ಲ
ನೆನೆಪು, ಸ್ಮರಣೆ, ಸ್ಮೃತಿ
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : किसी बात या कार्य में मन के लीन होने की दशा या भाव।

उदाहरण : रमेश बड़े ध्यान से पढ़ता है।

पर्यायवाची : अभिनिवेश, ग़ौर, गौर, प्रहाण, फोकस, मनोन्नियोग, मनोयोग

ಯಾವುದೇ ವಿಷಯ ಅಥವಾ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಲೀನವಾಗಿರುಸುವಿಕೆ

ರಮೇಶನು ದ್ಯಾನಸ್ಥ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದಾನೆ.
ದ್ಯಾನ, ದ್ಯಾನಸ್ಥ

Attention.

Don't pay him any mind.
mind
३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / मनोवैज्ञानिक लक्षण

अर्थ : किसी को उपेक्षित न करने का भाव।

उदाहरण : वह बड़ों की बातों पर ध्यान न देते हुए अपनी मनमानी करता है।

पर्यायवाची : खयाल, ख़याल, ख़्याल, ख्याल, तवज्जह, तवज्जो, तवज्जोह, परवाह, मुलाहज़ा, मुलाहजा, मुलाहिज़ा, मुलाहिजा, लिहाज, लिहाज़

ಯಾವುದನ್ನು ಉಪೇಕ್ಷೆ ಮಾಡದಿರುವ ಅವಸ್ಥೆ ಅಥವಾ ಭಾವ

ಮಕ್ಕಳ ಎಲ್ಲಾ ಬಗೆಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಗಮನಿಸುವಿಕೆ ಅಗತ್ಯ.
ಗಮನಿಸುವಿಕೆ, ಲಕ್ಷ್ಯವಿಡುವಿಕೆ

Paying particular notice (as to children or helpless people).

His attentiveness to her wishes.
He spends without heed to the consequences.
attentiveness, heed, paying attention, regard
४. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / बोध

अर्थ : वह ज्ञान जो स्मरण शक्ति के द्वारा एकत्र या प्राप्त होता है।

उदाहरण : बचपन की याद आते ही मन प्रसन्न हो जाता है।

पर्यायवाची : अभिज्ञान, खयाल, ख़याल, ख़्याल, ख्याल, तसव्वर, तसव्वुर, तसौवर, याद, सुध, सुधि, स्मृति

ಆಗಿಹೋದದ್ದನ್ನು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ತಂದುಕೊಳ್ಳುವುದು

ಬಾಲ್ಯದ ನೆನಪು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಮುದ ನೀಡುತ್ತದೆ.
ನೆನಪು, ಸ್ಮರಣೆ, ಸ್ಮೃತಿ

Something that is remembered.

Search as he would, the memory was lost.
memory
५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / ज्ञान

अर्थ : किसी विषय, विशेषतः धार्मिक विषय या अलौकिक सत्ता का लगातार कुछ समय तक होने वाला गंभीर मनन या चिंतन जो योग का सातवाँ तथा समाधि के पूर्व का अंग माना जाता है।

उदाहरण : संतजी ध्यानयोग में लीन है।

पर्यायवाची : जोग, ध्यानयोग, योग

ಯಾವುದಾದರು ವಿಷಯ, ವಿಶೇಷತೆ, ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಷಯ ಅಥವಾ ಅಲೌಕಿಕವಾಗಿ ಸತತವಾಗಿ ಎಡೆಬಿಡದೆ ಕೆಲವು ಸಮಯದವರೆಗೆ ಆಗುವಂತಹ ಗಂಭೀರವಾದ ಮನನ ಅಥವಾ ಆಲೋಚನೆ, ಚಿಂತನೆ ಯೋಗದ ಸಾತ್ವಿಕ ಹಾಗೂ ಸಮಾಧಿಯ ಪೂರ್ವದ ಭಾಗ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗುತ್ತದೆ

ಸಂತರು ಧ್ಯಾನ ಯೋಗದಲ್ಲಿ ತಲ್ಲಿನರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಧ್ಯಾನ, ಧ್ಯಾನಯೋಗ, ಯೋಗ

Continuous and profound contemplation or musing on a subject or series of subjects of a deep or abstruse nature.

The habit of meditation is the basis for all real knowledge.
meditation, speculation
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।