पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से पालि शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

पालि   संज्ञा

१. संज्ञा / भाग

अर्थ : किसी वस्तु आदि का आगे की ओर निकला हुआ पतला भाग।

उदाहरण : दुर्योधन ने श्रीकृष्ण से कहा कि बिना युद्ध के सूई की नोक के बराबर ज़मीन भी पांडवों को नहीं दूँगा।

पर्यायवाची : अणी, अनी, नोंक, नोक, शिखा, शोशा

ಯಾವುದೇ ವಸ್ತುವಿನ ಮುಂದಿನ ಅರ್ಧ ಭಾಗ ನಿಶಕ್ತಿಗೊಳಿಸಿದ ಭಾಗ

ಯುದ್ಧ ನಡೆಯದೆ ಹೋದರೆ ಒಂದು ಸೂಜಿಯ ಮೊನೆಯಷ್ಟು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಪಾಂಡವರಿಗೆ ನೀಡುವುದಿಲ್ಲವೆಂದು ದುರ್ಯೋಧನನು ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಹೇಳಿದನು
ತುದಿ, ಮೊನೆ

A sharp point (as on the end of a spear).

pike
२. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / शारीरिक वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : कान के नीचे का लटकता हुआ भाग।

उदाहरण : महिलाएँ लोलकी में छिद्र कराकर गहने पहनती हैं।

पर्यायवाची : कर्णपाली, कर्णलता, कर्णलतिका, लुरकी, लोलक, लोलकी, लौ

ನೇತಾಡುತ್ತಿರುವ ಕಿವಿಯ ಕೆಳ ಭಾಗ

ಮಹಿಳೆಯರು ಕಿವಿಯ ಕೆಳಭಾಗಕ್ಕೆ ತೂತು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಆಭರಣವನ್ನು ಧರಿಸುವರು.
ಕಿವಿಯ ಕೇಳಭಾಗ, ಹಾಲೆ

The fleshy pendulous part of the external human ear.

ear lobe, earlobe
३. संज्ञा / निर्जीव / स्थान / भौतिक स्थान

अर्थ : किसी प्रदेश या स्थान के चारों ओर के विस्तार का अंतिम स्थान या रेखा।

उदाहरण : भारतीय सीमा पर जवान डटे हुए हैं।

पर्यायवाची : अवच्छेद, अवसान, इयत्ता, दायरा, परिमिति, बाउंड्री, बाउन्ड्री, संधान, सरहद, सिवान, सीमा, हद, हद्द

ಯಾವುದಾದರು ಪ್ರದೇಶ ಅಥವಾ ವಸ್ತುಗಳ ನಾಲ್ಕು ದಿಕ್ಕುಗಳ ಕೊನೆಯ ರೇಖೆ ಅಥವಾ ಸ್ಥಾನ

ಭಾರತೀಯ ಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಸಿಪಾಯಿಗಳು ಪಹರೆಯ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಎಲ್ಲೆ, ಗಡಿ, ಪರಿಮಿತಿ, ಸರಹದ್ದು, ಸೀಮೆ

The line or plane indicating the limit or extent of something.

bound, boundary, bounds
४. संज्ञा / सजीव / जन्तु / कीट

अर्थ : जूँ के आकार का एक सफेद कीड़ा जो विशेषकर मैले पहनावों में पाया जाता है।

उदाहरण : साफ-सफाई न होने के कारण सिले हुए कपड़ों में चीलर पड़ जाते हैं।

पर्यायवाची : चिल्लड़, चिल्लर, चीलर, चील्लड़

ಹೇನಿನ ಆಕಾರ ಹೊಂದಿರುವ ಒಂದು ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದ ಕೀಟ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕೊಳಕು ಬಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವುದು

ಕೊಳಕು ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಒಗೆದಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಹೇನಿನಂಥ ಬಿಳಿ ಹುಳುಗಳು ಬರುವುದು.
ಬಿಳಿ ಹೇನು, ಹೇನಿನಂಥ ಬಿಳಿ ಹುಳು

Wingless usually flattened bloodsucking insect parasitic on warm-blooded animals.

louse, sucking louse
५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : किसी वस्तु, व्यक्ति, आदि या उनके गुणों या अच्छी बातों के संबंध में कही हुई आदरसूचक बात।

उदाहरण : प्रशंसा से सभी खुश और प्रोत्साहित होते हैं।

पर्यायवाची : अभिनंदन, अभिनन्दन, अभिवंदन, अभिवन्दन, अभिवादन, अस्तुति, आशंसा, ईडा, तारीफ, तारीफ़, दाद, प्रशंसा, प्रशस्ति, प्रस्तुति, बड़ाई, मनीषा, वाहवाही, व्युष्टि, शंस, शस्ति, शाबाशी, श्लाघा, सराहना, स्तुति

ಯಾವುದಾದರು ವಸ್ತು, ವ್ಯಕ್ತಿ ಮುಂತಾದವುಗಳ ಅಥವಾ ಅದರ ಗುಣಗಳ ಅಥವಾ ಒಳ್ಳೆಯ ಮಾತುಗಳ ಸಂಬಂಧದಿಂದ ಹೇಳಿರುವ ಆದರ್ಶ ಸೂಚಕ ಮಾತು

ಗೋಪಾಲನ ಸಾಹಸಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲರೂ ಪ್ರಸಂಶೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು.
ಅಭಿನಂದನೆ, ಕೊಂಡಾಟ, ಕೊಂಡಾಡು, ಗುಣಗಾನ, ದೊಡ್ಡತನ, ಪ್ರಶಂಸೆ, ಮಹತ್ವ, ಮಹಿಮೆ, ವರ್ಣನೆ, ಶಭಾಶ್ ಗಿರಿ, ಶ್ರೇಷ್ಠತೆ, ಹಿರಿಮೆ, ಹೊಗಳಿಕೆ

An expression of approval and commendation.

He always appreciated praise for his work.
congratulations, extolment, kudos, praise
६. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / बोध

अर्थ : जहाँ तक कोई बात या काम हो सकता हो या होना उचित हो।

उदाहरण : कोई भी काम सीमा के अन्दर रहकर ही करना चाहिए।

पर्यायवाची : अवध, अवधि, इयत्ता, कगार, दायरा, परवान, परिमिति, पारावार, मर्यादा, सीमा, हद, हद्द

ಯಾವುದೇ ಒಂದು ವಸ್ತು ಅಥವಾ ಸಂಗತಿಯು ಹರಡಿಕೊಂಡ ದೂರ ಅಥವಾ ಅಷ್ಟು ಪ್ರದೇಶ

ಇದು ನಮ್ಮ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ.
ವಿಸ್ತಾರ, ವಿಸ್ತೀರ್ಣ, ವ್ಯಾಪ್ತಿ, ಹರವು

The point or degree to which something extends.

The extent of the damage.
The full extent of the law.
To a certain extent she was right.
extent
७. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म

अर्थ : किसी तल पर पड़ा हुआ चिह्न।

उदाहरण : कई बार धोने के बाद भी इस कपड़े पर लगा धब्बा नहीं मिटा।

पर्यायवाची : चटका, दाग, दाग़, धब्बा, निशान

ಯಾವುದೋ ತಳ ಅಥವಾ ಬುಡದ ಮೇಲಿರಾಗಿರುವ ಚಿಹ್ನೆ

ಈ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಎಷ್ಟೋ ಸಲ ಒಗೆದರು ಅದರ ಮೇಲೆ ಆಗಿದ್ದಂತಹ ಕಲೆಯು ಹೋಗಲಿಲ್ಲ.
ಕರೆ, ಕಲಂಕ, ಕಲೆ, ಸುಟ್ಟ ಗುರುತು

A visible indication made on a surface.

Some previous reader had covered the pages with dozens of marks.
Paw prints were everywhere.
mark, print
८. संज्ञा / भाग

अर्थ : बैठे हुए व्यक्ति के सामने की कमर और घुटनों के बीच का भाग जिसमें बच्चे आदि को लिया जाता है और अधिकतर अपने पेट, सीने आदि से सटाया जाता है।

उदाहरण : माँ बच्ची को गोद में बैठाकर खाना खिला रही है।

पर्यायवाची : अँकवार, अँकोर, अँकोरी, अँकौर, अंक, अंकोर, अंकोरी, अंकौर, अकोर, अकोरी, अङ्क, अवछंग, उछंग, क्रोड़, गोद, गोदी

ಕುಳಿತಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸೊಂಟ ಮತ್ತು ಕಾಲುಗಳ ಮಧ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಕೂರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಹೊಟ್ಟೆ, ಎದೆ ಮುಂತಾದವುಗಳ ಮುಂಭಾಗಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತದೆ

ತಾಯಿಯು ತನ್ನ ಮಗನನ್ನು ತೊಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೂರಿಸಿಕೊಂಡು ಊಟ ಮಾಡಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ.
ಅಂಕ, ಊರು, ತೊಡೆ

The upper side of the thighs of a seated person.

He picked up the little girl and plopped her down in his lap.
lap
९. संज्ञा / अवस्था / भौतिक अवस्था

अर्थ : ऐसी परम्परा जिसमें एक ही प्रकार की वस्तुएँ, व्यक्ति या जीव एक दूसरे के बाद एक सीध में हों।

उदाहरण : राशन की दुकान पर लोगों की पंक्ति लगी हुई थी।
लोग पंगत में बैठकर खा रहे हैं।

पर्यायवाची : अली, अवली, आलि, आवलि, आवली, कतार, क़तार, ताँता, ताँती, तांता, तांती, पंक्ति, पंगत, पंगती, पांत, माल, माला, मालिका, लाइन, शृंखला, श्रेणी, सतर, सिलसिला

ಒಂದರ ನಂತರ ಒಂದರಂತೆ ಕ್ರಮಬದ್ದವಾಗಿ ನಿಂತಿರುವುದು ಅಥವಾ ಜೋಡಿಸಿರುವುದು

ನ್ಯಾಯಬೆಲೆ ಅಂಗಡಿ ಮುಂದೆ ಜನರು ಸೀಮೆ ಎಣ್ಣೆಗಾಗಿ ಸಾಲು ನಿಂತಿದ್ದಾರೆ.
ಕ್ರಮ, ಪಂಕ್ತಿ, ಶ್ರೇಣಿ, ಸಾಲು, ಹಂತ

An arrangement of objects or people side by side in a line.

A row of chairs.
row
१०. संज्ञा / भाग

अर्थ : किसी वस्तु का वह भाग जहाँ उसकी लम्बाई या चौड़ाई समाप्त होती है।

उदाहरण : इस थाली का किनारा बहुत ही पतला है।

पर्यायवाची : अवारी, आर, उपांत, किनार, किनारा, कोर, छोर, झालर, सिरा

ಯಾವುದೇ ವಸ್ತುವಿನ ಸಂಗತಿಯ ಉದ್ದದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗ, ಅಥವಾ ಎತ್ತರದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗ

ಅವನು ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದ್ದಾನೆ.
ಅಂಚು, ತುಟ್ಟ ತುದಿ, ತುದಿ

The boundary of a surface.

border, edge
११. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / शारीरिक वस्तु
    संज्ञा / निर्जीव / स्थान / भौतिक स्थान

अर्थ : खड़े हुए मनुष्य के वक्षस्थल और कमर के बीच का वह स्थान जिस पर बच्चों को बैठाकर हाथ के घेरे से सँभाला जाता है।

उदाहरण : यह बच्चा गोद से उतरना ही नहीं चाहता है।

पर्यायवाची : अँकवार, अँकोर, अँकोरी, अँकौर, अंक, अंकोर, अंकोरी, अंकौर, अकोर, अकोरी, अङ्क, अवछंग, उछंग, क्रोड़, गोद, गोदी

ನಿಂತಿರುವ ಮನುಷ್ಯನ ವಕ್ಷಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಸೊಂಟದ ಕೇಳಗಿನ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಗುವನ್ನು ಕೂರಿಸಿಕೊಂಡು ಸಮಾಧಾನ ಅಥವಾ ಸಂಬಾಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ

ಆ ಮಗು ತೊಡೆಯಿಂದ ಏಳುವುದಕ್ಕೆ ಹಟ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ.
ತೊಡೆ, ಮಡಿಲು
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।